خواجه نظامالدین عبیدالله زاکانی معروف به عبید زاکانی
(۷۰۱ ـ ۷۷۲ هجری قمری)
رساله اخلاق الاشراف
نهايت خساست
ویرایش و تحلیل
از
یدالله سلطان پور
(۷۰۱ ـ ۷۷۲ هجری قمری)
رساله اخلاق الاشراف
نهايت خساست
ویرایش و تحلیل
از
یدالله سلطان پور
۱
هر گاه
انسانی
را
نفس ناطقه به اعتدال بود در ذات خود و شوق به اکتساب معارف یقینی ،
علم حکمت
او
را
به
تبعیت
حاصل آید
معنی تحت اللفظی:
اگر نفس ناطقه در ذات کسی به اعتدال (نه افراطی و نه تفریطی) باشد
و
شوق کسب معارف یقینی داشته باشد،
به
فضیلت علم حکمت
دست می یابد.
فلاسفه مذهب منسوخ
در این جمله
فوت و فن کسب علم حکمت
را
توضیح می دهند.
نفس ناطقه در قاموس این جماعت چیست؟
نفس ناطقه
به
نفسی اطلاق می شود
که
هر کس بالوجدان به وجود آن پی میبرد
و
با
تعبیر «انا» (من)
از آن حکایت میکند.
ویکی فقه
عجب تعریف عوامفریبانه ای از مفهومی.
معلوم نیست
که
نفس ناطقه
خودش چیست؟
پیش شرط کسب نفس ناطقه
وجدان داشتن است.
وِجْدان
به
نیروی درونی در اندیشه هر کس
اطلاق می شود
که
خوب و بدِ یک رفتار را با آن درمییابد.
ویکی پیدیا
عجب تعریف بند تنبانی از مفهومی.
تمیز خیر از شر
به
مدد خرد اندیشنده و اخلاق طبقاتی مربوطه
صورت می گیرد
و
ربطی به وجدان ندارد.
۲
هر گاه
انسانی
را
نفس ناطقه به اعتدال بود در ذات خود و شوق به اکتساب معارف یقینی ،
علم حکمت
او
را
به
تبعیت
حاصل آید
در قاموس فلاسفه مذهب منسوخ
برای آموزش فلسفه
هم
باید
نفس ناطقه معتدل باشد
و
هم
حریف
باید شوق کسب معارف یقینی (؟) را داشته باشد.
یعنی
تعلیم فلسفه
هم
وابسته به نفس کذایی است
و
هم
وابسته به خرافات معینی است که معارف یقینی قلمداد می شوند.
۳
و
هر گاه
که
نفس سبعی یعنی غضبی به اعتدال بود
و
انقیاد عاقله نماید
نفس را از آن
فضیلت شجاعت حاصل آید
معنی تحت اللفظی:
اگر نفس غضبی و یا سبعی (درنده خویی) کسی معتدل باشد و عقل را به بند کشیده باشد،
نفس او
به
فضیلت شجاعت
دست می یابد.
شجاعت
در
قاموس فلاسفه مذهب منسوخ
فضیلتی
است.
یعنی
یکی از سجایای اخلاقی است.
پیش شرط کسب شجاعت
داشتن نفس غضبی و غلبه بر عقل
است.
منظور حضرات از عقل
عقل سلیم
(عقل مبتنی بر غریزه حفظ نفس)
است.
یعنی
برای کسب فضیلت شجاعت
هم
باید
درنده بود و هم خردستیز.
توضیح جالبی است که حاوی ذراتی از حقیقت است.
۴
و
هرگاه
که
حرکت نفس بهیمی به اعتدال بود و نفس عاقله را متابعت نماید
فضلیت عفت
او را حاصل آید.
معنی تحت الفظی:
اگر نفس شهوانی و یا بهیمی کسی معتدل باشد و نفس عاقله را تحت تابعیت خود در آورد،
به
کسب عفت نایل می آید.
پیش شرط کسب عفت
اولا
اعتدال در غرایز مختلف (خور و خواب و خشم وشهوت)
ثانیا
تحت تابعیت قرار دادن عقل
است.
پیش شرط کسب هم شجاعت و هم عفت خردستیزی است.
توضیح بند تنبانی به همین می گویند.
۵
چون این سه جنس فضیلت حاصل آید
و
با هم ممازج گردند
از هر سه، حالی متشابه حاصل گردد که کمال فضایل بدان بود، و آن را فضیلت عدالت گویند.
معنی تحت اللفظی:
اگر کسی فضایل سه گانه (حکمت و شجاعت و عفت) فوق الذکر را کسب کند،
خداوند کمال فضایل و یا صاحب عدالت خواهد بود.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر