تیپولوژی اجتماعی (نوع شناسی، گونه شناسی اجتماعی)

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین 

 

۱

·    تیپولوژی اجتماعی به آموزه تقسیم بندی سیستماتیک (منظم)  فرم های اساسی اجتماعی اطلاق می شود.

 

۲

·    تیپولوژی اجتماعی برای نمودارسازی نمایندگی، به عضوبندی بسیاری از فرم های اساسی اجتماعی هر سیستم جامعتی بنا بر مشخصات منطبق معین می پردازد.

 

۳

·    پدیده هایی که حاوی کلیه مشخصات تیپ (نوع) خود باشند، در واقعیت وجود ندارند .

·    برای اینکه تیت های اجتماعی، مدل ها و سیستم های فکری اند که در آنها روندها، روابط و مشخصات اجتماعی معینی با استقلال نسبی به وحدت می رسند.

 

۴

·    مشخصه آنها نه میانگین آماری است و نه ماهیت روندها، روابط و مشخصات اجتماعی.

 

۵

·    مشخصه آنها چه بسا از سویی تعمیم گشتاورهای (ممان های) فردی بضاعت شان و از سوی دیگر جنبه ها و گشتاورهای بضاعت فردی شان است.

 

۶

·    از این رو هر چیز تیپیک (نمونه وار) تشکیل دهنده دیالک تیکی از مشخصات جامعتی و مشخصات فردی است.

 

۷

·    بدین طریق، به عنوان مثال، در ضمیر فردی اعضای جامعه، تیپ های امپیریکی (تجربی) تشکیل می یابند که به مثابه سرمشق و یا به مثابه نمونه های منفی به خدمت گرفته می شوند و بنا بر آنها هنجاربندی معین رفتار، منافع و گرایشات هر کدام از اعضای جامعه و یا کلکتیوها و گروه های اجتماعی صورت می گیرد.

 

۸

·    علاوه بر این، تیپ های اجتماعی ئی هم وجود دارند که یک و یا چند پدیده اجتماعی را در نوعی شامل می شوند و همزمان تأثیر مهمی بر هنجاربندی حیات اجتماعی دارند.

 

۹

·    این تیپ های اجتماعی از رشته های زیر نشئت می گیرند:

 

الف

·    از سیاست

ب

·    از اقتصاد

پ

·    از هنر

ت

·    از علم

ث

·    از ورزش

 

ج

·    از دیگر عرصه ها (تیپ های محیطی، تیپ های خلقی، تیپ های حرفه ای و غیره)

 

۱۰

·    علاوه بر این، جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی تیپ های معینی را به عنوان وسایل کمکی  جهت درک، عضوبندی و نمودارسازی روندها و پدیده های اجتماعی پدید می آورد.

 

۱۱

·    این تیپ های سوسیولوژیکی که به لحاظ موضعگیری ها، روابط، طرز رفتار و عمل متفاوتند، انعکاس مدل مندانه ی  واقعیت اجتماعی اند.

 

۱۲

·    تیپولوژی اجتماعی در جامعه شناسی بورژوایی، مثلا تیپ ایدئال ماکس وبر، به عنوان اصل کنستروکسیون (تشکیل) سوبژکتیویستی به خدمت گرفته می شوند

 

۱۳

·    جامعه شناسی بدین طریق به مثابه آموزه تیپها و نهایتا به مثابه آموزه رفتار تلقی می شود که بی اعتنا به روابط طبقاتی عینی و اعمال طبقاتی، به تیپولوژیزاسیون (نوع بندی) عمل اجتماعی  می پردازد و با به اصطلاح تیپ ایدئال به توضیح عمل اجتماعی می پردازد و یا به معنی عمل اجتماعی به کار برده می شود.

 

پایان