فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اتیک (اخلاق) (۱۸)

 

 

پروفسور دکتر ماتهویس کلاین

برگردان 

شین میم شین

 

۲۱

·    هر دو نظریه یاد شده، یعنی هم تعین مندی مطلق عمل انسانی و هم نظریه ایدئالیستی مبتنی بر آزادی مطلق اراده و انکار دترمینیسم، ارزیابی علمی اخلاق را غیرممکن می سازند:

 

الف

·    در مورد اول، یعنی آنجا که دترمینیسم مطلق می شود، رفتار انسانی به طور فاتالیستی از قبل تعیین می شود و لذا تنها و تنها یک امکان واحد، مجاز شمرده می شود.

 

·    (فاتالیسم، در واقع به معنی باور به تقدیر و سرنوشت است.

·    فاتالیسم، جهان بینی ئی است که مجموعه حوادث در طبیعت و جامعه را بنا بر جبر کور می داند و برای انسان چاره ای جز تسلیم بی چون و چرا در مقابل آن قائل نمی شود.  مترجم)

 

ب

 

۱

·    در مورد دوم، یعنی آنجا که اراده آزاد انسانی مطلق می شود، رفتار انسانی به وسیله هیچ چیز تعیین نمی شود، بلکه به طور تصادفی، بسته به میل و هوی و هوس سوبژکت عمل، صورت می گیرد و لذا فاقد معیار اوبژکتیو است.

 

۲

·    چیزی که فاقد معیار اوبژکتیو باشد، نمی تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.

 

۳

·    بدین طریق دیگر نمی توان به ارزیابی رفتار انسانی دست زد.

 

۴

·    اعلام به اصطلاح عدم تعین مندی اراده آزاد انسانی تلاشی است برای توجیه تئوریکی هر عملی، حتی اگر بر ضد منافع خلق، بر ضد پیشرفت اجتماعی و یا بر ضد بشریت به طور کلی باشد.

 

۲۲

·    مارکس و انگلس با تدوین ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی، شالوده تئوریکی خلل ناپذیری برای اتیک مارکسیستی فراهم می آورند.

 

۲۳

·    در مبارزه بر ضد درک ایدئالیستی تاریخ، که پیشرفت جامعه بشری را از نقطه نظرهای بیشماری، بر انجام تکالیف اخلاقی استوار می سازد، مارکس و انگلس بطلان تئوریکی درک مورالیستی (اخلاقگرای) تاریخ را نشان می دهند و همزمان مبانی تئوریکی اتیک مارکسیستی را پدید می آورند.

 

·    مراجعه کنید به درک ایدئالیستی تاریخ، درک ماتریالیستی تاریخ

 

۲۴

 

·    لنین اندیشه های مارکس و انگلس در زمینه مسائل بنیادی اتیک را توسعه می دهد و متناسب با شرایط نوین، در ساختمان سوسیالیسم، در سال های اول تشکیل قدرت شوراها، به لحاظ طرح مسائل و به لحاظ معارف بیشمار نوین غنی تر می سازد.

 

۲۵

·    پس از پیروزی انقلاب سوسیالیستی اکتبر، کلیه مسائل اتیک مارکسیستی به مثابه  مسائل بی واسطه عملی در ساختمان سوسیالیسم، یعنی به مثابه مسائل انقلاب سوسیالیستی در عرصه فرهنگ و ایدئولوژی در می آیند، که با تشکیل بنیان های اقتصادی و سیاسی جامعه نوین در پیوند تنگاتنگی قرار دارند.

 

۲۶

·    به نظر  لنین، «مبارزه در راه تحکیم و تکمیل کمونیسم» شالوده تعیین کننده اخلاق کمونیستی و مهمترین معیار آن را تشکیل می دهد.

 

۲۵

·    لنین در رابطه بیواسطه با انجام وظایف عملی، محتوای نوین اخلاق سوسیالیستی ـ کارگری را در نکات زیر فرمولبندی می کند:

·    همبستگی سوسیالیستی و یا انترناسیونالیسم سوسیالیستی

 

۲۶

·    آموزه های لنین راجع به فونکسیون منافع مادی اجتماعی و شخصی در جریان توسعه روابط سوسیالیستی میان زحمتکشان و همچنین راجع به رابطه محرکه های مادی و اخلاقی عمل انسانی در زمینه توسعه اتیک مارکسیستی از اهمیت اصولی برخوردارند.

 

۲۷

·    لنین در آثار خود، مسائل تربیت اخلاقی را در پیوند تنگاتنگ با وظایف زیر می داند:

 

الف

·    با تشکیل شخصیت سوسیالیستی از طریق شرکت در مبارزه عملی برای تحکیم جامعه شوروی

 

ب

·    با تربیت جهان بینانه

 

پ

·    با تربیت سیاسی ـ ایده ئولوژیکی

 

ت

·    با تربیت استه تیکی  

 

ث

·    با تربیت بدنی

 

۲۸

·    «تمامت تربیت، آموزش و پرورش جوانان امروزی باید تربیت اخلاقی کمونیستی باشد.»

·    (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۳۱، ص ۲۸۰)

 

۲۹ 

 

 نادشا کونستانتینونا کروپسکایا

(۱۸۶۹ ـ ۱۹۳۹)‍

انقلابی، سیاستمدار، پداگوگ، همسر و همرزم لنین

بانی سیستم آموزشی ـ پرورشی سوسیالیستی در اتحاد شوروی

از سال ۱۹۲۱ تدریس در آکادمی آموزش سیاسی

معاونت کمیساریای آموزشی خلق

عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست

بسیاری از مراکز در آلمان دموکراتیک به نام او نامیده شده اند.

 

·    شخصیت های برجسته از قبیل کالینین، کروپسکایا، ماکارنکو و ماکسیم گورکی در زمینه توسعه تئوری و پراتیک تربیت اخلاقی و در زمینه بررسی همه جانبه اتیک مارکسیستی سهم بسزائی ادا کرده اند.

 

ادامه دارد.