تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی (آنالیز استروکتورال ـ فونکسیونال)

 

  پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

  

۱

·    تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی (آنالیز استروکتورال ـ فونکسیونال) جریان مسلطی در تئوری سوسیولوژیکی بورژوایی است.

 

۲

·    تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی اوبژکت های (موضوعات) پژوهشی پژوهش سوسیولوژیکی را (هم در رابطه با جامعه و هم در رابطه با هر پدیده و روند و غیره جامعتی) به مثابه سیستمی از واحدهایی ساختاری ـ کارکردی در نظر می گیرد.

 

۳

·    اما توضیح علی (علتی ـ معلولی) و تاریخی اوبژکت های پژوهشی نادیده می گیرد.

 

۴

·    پدیده ها، پیوندها و روندهای  جامعتی با همه بغرنجی شان به مثابه سیستمی از  طیف معین نمودار می گردند.

 

۵

·    عناصر ساختاری منفرد در وابستگی کارکردی (فونکسیونال) با یکدیگر قرار دارند.

 

۶

·    با توجه بدان، وظیفه تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی در جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی این است که موضوع (اوبژکت) پژوهشی به مدد متدهای کمی و کیفی مختلف، در عناصر ساختاری و کارکردهایش (فونکسیون هایش) تجزیه شود تا بر این مبنا، مدلی از اوبژکت ها تشکیل یابد که نه تنها شناخت دقیق جنبه و جانب کیفی روندهای اجتماعی را، بلکه علاوه بر آن، جنبه و جانب کمی آنها را نیز امکان پذیر سازد.

 

۷

·    پیش شرط لازم برای تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی را و مدل بندی نهایی روندهای اجتماعی را تئوری مربوط به اوبژکت (تئوری خاص) تشکیل می دهد.

 

۸

·    جامعه، روندها، پدیده ها و غیره سیستم هایی اند که از اجزایی تشکیل یافته اند که با همدیگر رابطه متقابل دارند.

 

۹

·    زیرروندهای  منفرد از حفظ سیستم حمایت به عمل می آورند و به عبارت دیگر حامل سیستم اند.

 

۱۰

·    وقتی تغییرات بزرگی صورت می گیرند، خود را در کل ساختار و در روابط عناصر آن (ساختار) با یکدیگر آشکار می سازند.

 

۱۱

·    اگر تغییرات به عمل آمده در عنصری به تغییر مهمی در عناصر دیگر منجر نشود، در آن صورت اثر آن تغییر از اهمیت محدودی برخوردار است.

 

۱۲

·    تجزیه و تحلیل های ساختاری و کارکردی شناخت و توضیح تعدادی از پیوندهای ماهوی در روندها و پدیده های اجتماعی را امکان پذیر می سازند.

 

۱۳

·    تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی متنفذترین طرح جامعه شناسی مدرن بورژوایی است که مدعی تشکیل یک تئوری سوسیولوژیکی عمومی (عام) است.

 

۱۴

·    برخورد کارکردی (فونکسیونال) در جامعه شناسی بورژوایی، پدیده جدیدی نیست.

 

۱۴

هربرت اسپنسر

 (۱۸۲۰ ـ ۱۹۰۳)

فیلسوف و جامعه شناس

مؤسس تئوری اوولوسیون و از پیشقزاولان سوسیال ـ داروینیسم

 

·    حتی اسپنسر جامعه را از منظر فونکسیون هایش در نظر می گرفت.

·    فونکسیون هایی که به واسطه نهادهای جامعتی مختلف اایفا می شوند و هر فونکسیون منفردی را او با عضو معینی در اندام حیوانی یکسان قلمداد می کرد.

 

۱۵

·    فونکسیونالیست های جامعه شناسی بورژوایی معاصر، پیروان اسپنسر محسوب نمی شوند.

 

۱۶

·    مشخصه فونکسیونالیسم عبارت است از برخورد به جامعه از منظر کل سیستم معین.

·    یعنی فونکسیون های مختلف نهادهای جامعتی در پیوندشان با ساختار و در پیوند متقابل و وابستگی شان در نظر گرفته می شوند.

 

۱۷

·    از این رو، در جامعه شناسی بورژوایی تجزیه و تحلیل تاریخی و ساختاری از هم جدا می شوند.

 

۱۸

·    جامعه شناسی بورژوایی به توصیف ساختارها و فونکسیون ها می پردازد.

·    ولی به کشف هیچکدام از علل آنها خطر نمی کند.

 

۱۹

·    مشخصه جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی را اما بر خلاف جامعه شناسی بورژوایی، برخورد مبتنی بر وحدت تاریخی، علی، ساختاری و فونکسیونال را تشکیل می دهد.

 

۲۰

·    محدودیت دیگر فونکسیونالیسم این است که آن شالوده اجتماعی ـ اقتصادی عمارت جامعتی را منکر می شود و بدین طریق، ساختارها و فونکسیون های ساخت (گبیلده) اجتماعی اصولا تحریف می شوند.

 

۲۱

·    یکی از بنیادهای تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی در جامعه شناسی معاصر بورژوایی را تئوری ساختاری ـ کارکردی جامعه تشکیل می دهد.

 

۲۲

·    امیل دورکهایم به عنوان مؤسس این تئوری قلمداد می شود.

 

۲۳

·    مهم ترین نمایندگام این تئوری به شرح زیرند:

 

الف

·    ب. مالینوفسکی

ب

·    ر. تورنوالد

پ

·    الف. ر. رادکلیف ـ براون

·    الف. ر. رادکلیف ـ براون به ویژه حالت و نقش (استاتوس و رل) را بخش ماهوی و مهم این تئوری می داند.

 

ت

·    تالکوت پارسونس

ث

·    ر. مرتون

 

۲۴

·    مفاهیم اساسی مکتب ساختاری ـ کارکردی در جامعه شناسی معاصر بورژوایی به شرح زیرند:

 

۱

·    سیستم

۲

·    ساختار

 

۳

·    فونکسیون

۴

·    دیسفونکسیون

۵

·    تعادل

۶

·    ثبات

۷

زیرساختار هم به مثابه بافت درونی جامعه، گروه، پدیده و غیره محسوب می شود و هم به مثابه امکان شناخت عینی یعنی عاری از ارزش (بی طرفانه) پیوندهای اجتماعی. 

 

۲۵

·    جنبه دوم، به لحاظ تاریخی توسط امیل دورکهایم در اثرش تحت عنوان «قواعد متد سوسیولوژیکی» (۱۸۹۵) در وهله اول در پیوند با بررسی پدیده های «عادی» و «پاتولوژیکی» جامعتی توسعه داده شده است.

 

۲۶

·    فرم اساسی تجزیه و تحلیل ساختاری ـ کارکردی، نه در کشف توسعه عناصر و فونکسیون های منفرد، بلکه در حفظ «تعادل» جامعه و تثبیت آن است.

 

پایان