ویرایش و تحلیل
از
ربابه نون
احمد شاملو
هوای تازه
(۱۳۳۵)
تنها...
۱
من
از
دوری
و
از
نزدیکی
در
وحشتم.
این بند شعر شاملو
دال بر بی شعوری او ست.
اصلا
معلوم نیست
که
منظور شاملو
در
این بند شعر چیست؟
چون
دوری و نزدیکی
همیشه
نسبت به چیزی
معنی کسب می کند.
منظور شاملو
احتمالا
دوری و نزدیکی از توده
است.
سؤال انگیز در این بند شعر
وحشت شاملو از توده
است.
ایراد دیگر این بند شعر
وحشت او
هم
از
دوری از توده
و
هم
از
نزدیکی به توده
است.
آدم
اگر
از
نزدیک شدن به چیزی
وحشت داشته باشد،
قاعدتا
باید
از
دور شدن از آن چیز وحشت انگیز،
راحت
داشته باشد.
ایراد منطقی این بند شعر شاملو
این است
که
شاملو
در
بندهای قبلی همین شعر
از
توده
به
همان سان
نفرت
داشته است
که
کسی از طاعون نفرت دارد.
اکنون
جای نفرت از توده
را
وحشت از توده می گیرد.
شاملو
شاعر معتادی
بوده است.
شاید
به
همین دلیل
اشعارش مملو از ایرادات متنوع اند.
۲
خداوندانِ شما
به
سی‌زیفِ بیدادگر
خواهند بخشید.
خداوندان توده
به
سیزیف بیدادگر
چه چیزی خواهند بخشید؟
بیداد سیزیف
را
مورد عفو و بخشش قرار خواهند داد؟
کدام بیداد سیزیف
را؟
ضحاک ماردوش بیدادگر
بود
که
تو
هوادارش هستی
و
نه
سیزیف بیهوده کوش.
ضمنا
مگر
سیزیف بینوا
بیدادگر بود؟
کسب و کار سیزیف
هل دادن بیهوده و مکرر صخره ای به قله ای
بوده است.
چنین کردوکاری
را
می توان خریت نامید و نه بیداد.
۳
من
پرومته‌ی نامرادم
که
از
جگرِ خسته
کلاغانِ بی‌سرنوشت
را
سفره‌یی گسترده‌ام
اولا
پرومته
نیمه انسان ـ نیمه خدایی
بود
که
آتش
را
از
درگاه زئوس
(خدای خدایان، خدای عقاب و آذرخش)
ربود
و
به
بشریت
بخشید.
ثانیا
پرومته
اهل فضل و علم و فرهنک و حرفه و هنر
بود
و
به
بشریت
سواد آموخت و طبابت آموخت.
چگونه می توان پرومته را نامراد قلمداد کرد؟
چگونه می توان در نهایت توده ستیزی شرم نکرد
و
خود را به بزرگترین دوستدار توده تشبیه کرد؟
ضمنا
سینه پرومته
را
عقابی
شکافت و قلبش را اطعام کرد
و
نه
کلاغان.
منقار کلاغ
ساختار دیگری دارد
و
به
درد خوردن لاشه و غیره می خورد
و
نه
به
درد شکافتن سینه ای.
ضمنا
پرومته
از
قلبش
سفره
نگسترده بود.
زئوس
برای تنبیه پرومته
عقاب
را
به
جانش انداخته بود.
تا
اینکه
هرکل
امد
و
از
آزاد ساخت.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر