هدفخوانی (مطابقت و مناسبت با هدف) (۲) (بخش آخر)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

 شین میم شین

۱۵

·      مفهوم هدفخوانی را (در آنالوژی با کردوکار هدفخوان انسانی) برای طبیعت آلی (ارگانیک) نیز به کار می برند و منظور زیر را بیان می دارند:

·      تطبیق نسبتا خوب سیستم های آلی (نباتات و جانوران)، تطبیق ساختار و شیوه های رفتار آنها با شرایط محیط زیست، که بدون آن ساده ترین فونکسیون های حیاتی  امکان ناپذیر می بود.

۱۶

·      تله ئولوژی این مطابقت میان ساختار و رفتار سیستم های آلی را از سوئی و شرایط محیط زیست آنها را از سوی دیگر، ناشی از خرد هدفگزار ماورای جهانی و غیرمادی (خدا) می داند.

·      (از این رو ست که هدفخوانی را حکمت الهی نیز می نامند که برای توضیح تله ئولوژیکی پدیده های طبیعی از سوی عوام الناس مورد استفاده قرار می گیرد. مترجم)

۱۷

·      «هدفخوانی» سیستم های آلی اما نه حاکی از تأثیر ایده ماورای جهانی، بلکه نتیجه نوع معینی از تأثیر متقابل دیالک تیکی میان تضادهای داخلی و خارجی، میان علل داخلی و خارجی است.

۱۸

·      هدفخوانی آلی (همانطور که داروین در اواسط قرن ۱۹ میلادی برای اولین بار نشان داد) نتیجه انتخاب طبیعی است:

·      «دلیل اثبات وجود هدف در طبیعت که در آغاز به نظر من تعیین کننده جلوه می کرد، اکنون پس از کشف قانون انتخاب طبیعی غلط از آب در می آید.

·      در تغیر موجودات آلی و در شیوه عمل انتخاب طبیعی دیگر به نظر نمی رسد که هدفی در جهت وزش باد نهفته باشد.

·      همه چیز در طبیعت نتیجه قوانین موجود است.»

·      (داروین، «بیوگرافی»، ص ۷۸)

۱۹

·      در سال های اخیر به ویژه سیبرنتیک به روشن کردن پدیده هدفخوانی سهم بزرگی ادا نموده است.

۲۰

·      سیستم های آلی و غیر آلی سیبرنتیکی بر اساس مکانیسم های پیوند برگشتی خاص خود قادرند که اختلالات وارده از محیط را چنان سر و سامان دهند که ثبات سیستم به هم نخورد و پارامترهای داخلی سیستم در توالی ارزشی معینی بمانند.

۲۱

·      چنین حفاظتی از حالات تعادلی سیستم، این تصور را در ذهن، زنده می کند که گویا سیستم در پی آماج های از قبل مقرر شده روان است و متناسب با اهداف تعیین شده رفتار می کند.

·      مراجعه کنید به علیت، فینالیته (غایت)، آماج، آماجگرائی.

پایان