شین میم شین
نه
اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه
اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و یا ۱۲۹۱)
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۲۴ ـ ۲۵)
حکایت چهارم
۱
اگر خوش بخسبد ملک بر سریر
نپندارم آسوده خسبد فقیر
معنی تحت اللفظی:
اگر شاه در سراپرده اش خوش
بخوابد،
فقرا
آسوده نخواهند خوابید.
سعدی
در
این بیت شعر،
دیالک تیک طبقه حاکمه و توده
را
به
شکل دیالک تیک خوش
خسبی ملک و بد خسبی فقیر بسط می دهد:
اگر شاه خوش بخوابد، فقیر بد خواهد خوابید.
در این بیت شعر سعدی
تئوری معروف او
یعنی
تئوری شبان ـ گرگ ـ گله
در
مد نظر
است:
اگر
شبان خوش بخوابد،
گرگ
گوسفندان
را
خواهد درید.
در این تئوری سعدی
ذراتی از حقیقت عینی
نیز
یافت می شود.
شاه در جامعه فئودالی و
برده داری
عالی ترین مقام دولتی
(در رأس هیئت حاکمه و طبقه
حاکمه)
است.
دولت
فقط
اسباب سرکوب توده نیست.
دولت
امنیت نسبی
نیز
در
جامعه طبقاتی
برقرار می سازد.
اگر
دولت
نباشد،
جنگ همه بر ضد همه
جامعه
را
از بین می برد.
یکی از علل و دلایل تشکیل
دولت
هم
همین بوده است.
دولت
در
جامعه طبقاتی
اما
نقش شبان
را
بازی نمی کند.
دولت
همیشه و همه جا
دولت طبقه حاکمه
است
و
امنیت نسبی در جامعه طبقاتی
قبل از همه
به
نفع طبقه حاکمه
است.
محتوای این بیت شعر سعدی
عوامفریبانه
است.
سعدی
به ظاهر
به ابراز نظری انقلابی مبادرت می ورزد
و
در واقع به گمراه کردن مردم اقدام می کند.
خواب خوش فقیر و حتی فقر او،
اولا
به خواب شاه و وزیر و غیره ربطی ندارد،
ثانیا فقر و معضلات زندگی توده مولد و زحمتکش
قبل از
همه،
نه
علت سوبژکتیو،
بلکه علل اوبژکتیو و عینی
دارند.
علت فقر و ذلت توده مولد و زحمتکش
در
وهله
اول،
مناسبات تولیدی فئودالی ـ بنده داری
است
که
مثل
کابوسی بر روی نیروهای مولده جامعه افتاده
راه تنفس
و توسعه آنها را سد کرده
و
راه
تسریع تولید مادی و بهبود وسایل تولید و شیوه تولید
را
بسته
است.
نه بود و نبود همین شاه و نه خواب خوشش در سریر،
بلکه نظام اجتماعی ـ
اقتصادی پوسیده فئودالی،
قبل از همه،
باعث ذلت توده مولد و زحمتکش
و
حتی
باعث روی
کار آمدن سلاطین ابله خودکامه
است.
مناسبات تولیدی فئودالی
را
می توان
از بین برد و با مناسبات تولیدی سرمایه
داری جایگزین کرد و حتی خواب خوشتری برای شاه و توده مولد و زحمتکش مهیا کرد.
سعدی باید چیزها را از ریشه بچسبد،
اگر قصد تحلیل علمی آنها و قصد تغییر آنها را
دارد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر