فریدون توللی
(۱۲۹۸ – ۱۳۶۴)
شاعر، باستان شناس، مترجم، نویسنده، ادیب و طنزپرداز
ویرایش و تحلیل
از
ربابه نون
مُل
فریدون توللی
(۱۲۹۸ – ۱۳۶۴)
شاعر، باستان شناس، مترجم، نویسنده، ادیب و طنزپرداز
ویرایش و تحلیل
از
ربابه نون
هدف این قطعه،
پرده گیری از کار پارسا نمایانِ سالوس است
که
به
قولِ خواجه شیراز
«چون به خلوت می روند، آن کار دیگر می کنند»!
حافظ
۱
یا رب این نودولتان را با خر خودشان نشان
کاین همه ناز از غلام ترک و استر می‌کنند
معنی تحت اللفظی:
خدایا
این تازه به دوران رسیده ها
را
که
غلامان ترک و قاطران خود
را
به
رخ این و آن
می کشند،
از
کول ما بردار
و
سوار خر خودشان بکن
و
یا
همنشین خرشان بکن.
منظور حافظ
در
این بیت غزل
روشن نیست:
آنچه روشن است
این
است
که
به
نظر حافظ
واعظان
تازه
به
قدرت و یا سعادت
(دولت)
رسیده اند.
۲
ای گدای خانقه
بر جه که
در دیر مغان
می‌دهند آبی که دلها را توانگر می‌کنند بر جه که
در دیر مغان
معنی تحت اللفظی:
ای عارف گدا
بلند شو و بیا
که
در
میخانه
به
مدد شراب دلها را استغنا می بخشند.
حافظ
چه بسا
میان واعظ و عابد و عارف و صوفی و فقیه و غیره
علامت تساوی می گذارد.
اکنون
قصد ارشاد عرفا را دارد.
۳
حسن بی‌پایان او
چندان
که عاشق می‌کشد
که عاشق می‌کشد
به عشق از
غیب
سر
بر می‌کنند
معنی تحت اللفظی:
زیبایی خارق العاده او
از
سویی
عشاق
را
تباه می سازد
و
از
سوی دیگر
عشاق جدیدی
از
غیب سربرمی دارند.
ابیات غزلیات خواجه
ای بسا
ربطی به یکدیگر
ندارند.
اگر
بیت
را
تحت اللفظی
معنی کنیم،
یعنی
به
معنی خانه
تلقی کنیم،
هر
بیت غزلیات حافظ
خانه کامل مستقلی
است.
۴
حسن بی‌پایان او
چندان
که عاشق می‌کشد
که عاشق می‌کشد
به عشق از
غیب
سر
بر می‌کنند
حافظ در این بیت
تصادفا و استثنائا
دیالک تیک حسن
را
توسعه داده است:
حسن بی پایان حریف
دیالک تیکی از مهلک و محیی
است.
شاهکار
است.
۵
بر در میخانه عشق
ای ملک
تسبیح
گوی
کاندر آن جا طینت آدم مخمر می‌کنند تسبیح
گوی
معنی تحت اللفظی:
ای
فرشته
وقتی به در میخانه عشق می رسی،
شروع
به
نیایش کن
برای اینکه در آنجا
سرشت آدمی را تخمیر می کنند.
معمولا
آرد
را
تخمیر
می کنند
تا
مثلا
خمیر تهیه کنند و نان بپزند
و
یا
مواد الکلی از قبیل آبجو و غیره
بگیرند.
خواجه
مدعی تخمیر طینت آدمیزاد
در
میخانه
است.
۶
صبحدم از عرش می‌آمد خروشی
عقل گفت:
«قدسیان گویی که شعر حافظ از بر می‌کنند.»
معنی تحت اللفظی:
سحرگاهان
صدایی از عرش می آمد.
عقل گفت:
«فرشتگان
شعر حافظ
را
بار ها و بارها می خوانند تا حفظش کنند.»
عرش
انعکاس آسمانی ـ انتزاعی مکه
است.
مکه
برای آدمیان
است
و
عرش
برای ملائکه.
این بیت غزل خواجه
نیز
ربطی به واعظان ندارد.
پایان
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر