متد هویریستیکی

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین 

   

۱

         هویریستیک، به معنی هنر اختراع است.

۲

         هویریستیک به علم متدها و قواعد کشف و اختراع براهین و یا تشکیل تئوری ها از طرق غیر استقرائی اطلاق می شود.

۳

         یکی از پیش شرط های تشکیل متد هویریستیکی عبارت بود از شناخت این امر که همه روندهای فکری و حتی همه روندهای فکری علمی خصلت استقرائی ندارند.

۴

         حتی در یک سیستم اصول بدیهی و منطق حکمی نمی توان بدون متدهای هویریستیکی به استخراج قضایا و براهین از طرق استقرائی نایل آمد.

۵

         البته می توان ثابت کرد که برای هر قضیه ای باید استخراجی از اصول بدیهی وجود داشته باشد.

         اما هیچ روش مؤثری وجود ندارد که حاکی از استخراجی باشد.

۶

         وقتی هم که استخراجی یافت شود، می توان تنها به تشخیص صحت و سقم آن نایل آمد.

۷

         یکی از مرزبندی ها میان متد هویریستیکی و استقرائی می تواند مفهوم تفکر مبتنی بر حساب رقومی (الگوریتم) باشد.

۸

         استخراج های هویریستیکی طبیعت الگوریتمی ندارند.

۹

         متد هویریستیکی می تواند به مثابه حالت خاصی از متد آزمون و خطا تلقی شود.

۱۰

         متد هویریستیکی بر خلاف متد استقرائی با احتمالات، قیاس ها، فرضیه های کاری و مدل های متنوع کار می کند.

۱۱

         متد هویریستیکی متد استدلال و اثبات قطعی نیست.

۱۲

         متد هویریستیکی فقط روشی است که در جستن دلایل می تواند مفید باشد.

۱۳

         هویریستیک در واقع به مطالعه حالات مورد نظر مربوط به کشفیات و اختراعات می پردازد تا به استخراج قوانین عام کشف و اختراع نایل آید.

۱۴

         بنابرین هویریستیک یک علم امپیریستی (تجربه گرا) است.

۱۵

         هویریستیک نتایج و روش های روانشناسی، اطلاعتئوری، روانشناسی اطلاعی، فیزیولوژی عصبی (نویروفیزیولوژی) آزمایشی را مورد استفاده قرار می دهد.

۱۶

         متدهای هویریستیکی را می توان در ماشین های محاسبه گر الکترونیکی مورد استفاده قرار داد.

۱۷

         چنین ماشین های هویریستیکی شیوه کارشان همانند کار اتومات های (ماشین های خودکار) شطرنج باز است.

          یعنی آنها حاوی جمله ای از اصول استراتژیکی عام اند و این اصول بسته با حالات مختلف در ترکیب با متد آزمون و خطا مورد استفاده قرار می گیرند.

۱۸

         هویریستیک بخش مهم منطق دیالک تیکی است.

۱۹

         اگر به کمک متدهای هویریستیکی دلیلی یافت شود، مسئله ای حل شود، آنگاه می توان دلیل را بطور کلی و منطقی مطرح ساخت و تأملات هویریستیکی قبلی را دور انداخت.

۲۰

         تئوری عمومی متدهای هویریستیکی هنوز وجود ندارد.

۲۱

         تهیه تئوری عمومی متدهای هویریستیکی وظیفه مهمی است که باید با همکاری رشته های اصولی مختلف (منطق دیالک تیکی، ریاضیات، روانشناسی و غیره) انجام یابد.

پایان