مفهوم (۲)

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

 

  

گوتلوب فرگه (فره گه)

(۱۸۴۸ ـ ۱۹۲۵)

فیلسوف، ریاضی دان و منطق دان آلمانی

توسعه دهنده زبان فرمال و دلایل فرمال

که

بنیانی برای فن کومپیوتر و انفرماتیک کنونی اند.

برتراند راسل و لودویگ ویتگن اشتاین متأثر از او بوده اند.

آثار:

   فونکسیون و مفهوم

مفهوم و شیئ

فونکسیون به چه معنی است؟

          

۱۹

·      ما اندیشه در نظرگرفتن مفاهیم به مثابه طبقه خاصی از فونکسیون ها را مدیون گوتلوب فرگه هستیم.

۲۰

·      فرمول زیر متناسب با نظریه او ست:

·       B (x)

·      (x) با (B) رابطه عنصری دارد. 

۲۱

·      این فرمولبندی، به طور انتزاعی، دیالک تیک عام و منفرد را بازگو می کند.

·      مراجعه کنید به دیالک تیک منفرد (خاص) و عام

۲۲

·      طبقه (B) و یا مسند (B) وجود «در خود» و «برای خود» ندارد، بلکه تنها به برکت افراد (x) وجود دارد و عناصر طبقه (x) و یا عناصر افراد (x) حاوی خواص (B) اند.

۲۳

·      بنابرین، عام تنها در منفرد وجود دارد.

۲۴

·      پیدایش متغیرها حاکی از عامیت (عام بودن) مفهوم است.

۲۵

·      بدین طریق می توان هم بطلان درک ایدئالیسم عینی از ماهیت مفهوم را اثبات کرد و هم بطلان درک نومینالیستی از آن را.

·      مراجعه کنید به ایدئالیسم، نومینالیسم

۱

مفهوم

 از

نقطه نظر ایدئالیسم عینی

۱

·      ایدئالیسم عینی بر آن است که مفاهیم حاوی ماهیت مجرد روحی اند و موجودیت «در خود» و «برای خود» دارند.

·      یعنی بدون نیاز به چیزهای منفرد، به طور مستقل و خودکفا وجود دارند.

۲

·      ایدئالیسم عینی رابطه  چیزهای منفرد با مفاهیم را در سهیم بودن چیزهای منفرد در این ماهیت مجرد روحی می داند.

۲

مفهوم

 از

نقطه نظر نومینالیسم

۱

·      نومینالیسم اما برعکس، مفاهیم را با واژه ها (یعنی با فرم و قالب وجودی آنها) یکی می گیرد و وجود عام و مستقل آنها را منکر می شود.

۲

·      از نقطه نظر نومینالیسم فقط چیزهای منفرد وجود دارند و مفاهیم (یعنی واژه ها) جمعبندی ئی از چیزهای منفرد  هستند.

۳

·      درک فوق الذکر ایدئالیسم عینی از مفهوم به لحاظ منطقی یک فرضیه اضافی و زاید است.

۴

·      درک نومینالیسم از مفهوم را اما نمی توان بدون دچار شدن به تناقض به مورد اجرا در آورد:

·      چون هر واژه نیز در تحلیل نهائی یک واژه منفرد است.

۵

·      ما نمی توانیم واژه واحدی را برای علامتگذاری چیزهای مختلف مورد استفاده قرار دهیم.

·      برای اینکه هر واژه فقط یک بار وجود دارد.

۶

·      نومینالیسم باید برای اجرای نظریه خود، علیرغم پیش شرط اساسی خویش،  چیز عامی بنام زبان را بپذیرد.

۷

·      اغلب گفته می شود که مفهوم، بیانگر ماهیت چیزها ست.

۸

·      اما به کمک یک مفهوم می توان طبقه ای از چیزها را هم نام برد که عناصر متشکله شان فقط به طور غیرماهوی با هم یکسان اند.

۹

·      بنابرین، تعریف مفهوم، به مثابه  تعیین ثوابت (ثابت های)  فکری، عامتر و دقیقتر به نظر می رسد.

۱۰

·      مفهوم در طبقه ای از افراد و یا گروه ها شامل آنی می شود که در گذار از یک عنصر طبقه به عنصر دیگر ثابت می ماند و بدین معنا ماهوی است.

۱۱

·      این نظر با نظر رایج در ریاضیات که حاوی دقیقترین سیستم مفهومی است، مطابقت دارد:

·      مفهوم سازی یعنی کشف ثوابت (ثابت ها).

۱۲

·      میان مفاهیم، روابط متنوعی می توانند وجود داشته باشند.

۱۳

·      جنبه منطقی ـ صوری این روابط را منطق مدرن به وسیله منطق مسندی مورد بررسی قرار می دهد.

۱۴

·      پیدایش، توسعه و تغییر مفاهیم، که در تضادهای دیالک تیکی فرم مفهومی پیدا کرده اند، تشکیل دهنده حوزه منطق دیالک تیکی اند.

ادامه دارد.