شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و یا ۱۲۹۱)
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۱۱ ـ ۱۵)
۱
شهنشه، که بازارگان را بخست
در خیر بر شهر و لشکر ببست
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان
سعدی»، ص ۱۲ ـ ۱۳.)
معنی تحت اللفظی:
پادشاهی که تجار را آزار می دهد،
در سعادت
را
بر کشور
و لشکر می بندد.
سؤال
سعدی
در
این بیت
شعر،
دیالک تیک طبقه حاکمه و ت
را
به شکل دیالک تیک
دربار و ت بسط و تعمیم می دهد
و
آزار
تجار
را
به
معنی بستن در خیر بر شهر و لشکر
می داند.
جواب
سعدی
در
این بیت
شعر،
دیالک تیک طبقه حاکمه و توده
را
به شکل دیالک تیک
دربار و تجار بسط و تعمیم می دهد
و
آزار
تجار
را
به
معنی بستن در خیر بر شهر و لشکر
می داند.
۲
شهنشه، که بازارگان را بخست
در خیر بر شهر و لشکر ببست
سعدی
پس از تعیین شیوه رفتار پادشاه
با
«گله»
(رعیت)
و
«گرگ»
(کارگزاران دربار و دولت)،
در رابطه با شیوه رفتار با
بازرگانان (طبقه متوسط، نطفه های بورژوازی)
رهنمود می دهد.
این قشر از طبقه متوسط،
قشر انقلابی در جامعه
فئودالی محسوب می شود
که
به سبب موقعیت تاریخی، اجتماعی و اقتصادی اش
از
ریشه مندترین اجزای جامعه بشری
به شمار می رود.
این قشر از طبقه متوسط
به لحاظ اقتصادی،
پیوند تنگاتنگی با اشراف
فئودال دارد،
هم
خریدار کالاهای کشاورزی از اشراف فئودال است،
هم
به داد و
ستد برده و کنیز و غلام با اشراف بنده دار و دربار می پردازد
و
هم
بهترین و ولخرج ترین مشتریان خود
را
در میان طبقه اشراف بنده دار، فئودال و دربار
دارد.
این پیوند اقتصادی
خصلتی منفی و ارتجاعی به این قشر از بورژوازی می بخشد، که
خاص تجار ایران نیست.
این قشر از سوی دیگر متحرک ترین قشر طبقه متوسط
است
و
با
رفت و آمد به کشورهای دیگر
نه
تنها کالاها و فراورده های کشاورزی و صنعتی،
بلکه
همچنین
اطلاعات و دستاوردهای ارزشمند فکری، فرهنگی و
تولیدی
را
با خود می برد و به همراه می آورد
و لذا
یکی از اهرم های خدمت به پیشرفت اجتماعی
محسوب می شود.
از این
رو ست
که
این قشر
طبقه متوسط،
قشری دوگانه در خویشتن خویش
است،
دیالک تیک ارتجاع و انقلاب
است.
ترکیب فئودالی ـ ارتجاعی کابینه مصدق
باید
از
یک همچو سرچشمه ای
آب بخورد.
سعدی
بدرستی
حمایت از این قشر
را
به
پادشاه
توصیه می کند.
اما
سعدی
با
شم فئودالی تیز خویش
ماهیت انقلابی این قشر
را
بو می برد
و
خصال مترقی تجار
را
مورد حمله بی رحمانه قرار
می دهد،
که
به جای خود بررسی خواهد شد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر