شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و یا ۱۲۹۱)
(دکتر حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۱۱ ـ ۱۵)
۱
امین
باید
از
داور
اندیشناک
نه از رفع دیوان و زجر و هلاک.
معنی تحت اللفظی:
مباشر
باید
از
ترس خدا
امین باشد
و
نه
از
ترس
محاکمه و آزار و اعدام.
سؤال
سعدی
در
این بیت
شعر،
پیش شرط
امانت کارگزاران دولتی
را
در
دیالک تیک ب
می جوید
و
دیالک تیک ب
را
به شکل دیالک تیک خ و سایه
خداترسی (ترس از دیوان و زجر وهلاک) بسط و تعمیم می دهد
و
نقش تعیین کننده
را
از
آن خ
می داند.
جواب
سعدی
در
این بیت
شعر،
پیش شرط
امانت کارگزاران دولتی
را
در
دیالک تیک بیم
می جوید
و
دیالک تیک بیم
را
به شکل دیالک تیک خداترسی و سایه خداترسی (ترس از دیوان و
زجر وهلاک) بسط و تعمیم می دهد
و
نقش تعیین کننده
را
از
آن
خداترسی
می داند.
۲
سعدی
ظاهرا
یادش رفته
که
دلیلش
برای عدم
پذیرش مفلس به عنوان کارگزار دولتی،
نه
نترسی از
خدا،
بلکه
نترسی از سایه خدا
بوده است:
عمل گر دهی، مرد منعم شناس
که مفلس ندارد ز سلطان هراس
حالا که نوبت به کارگزاران منعم رسیده،
پای خداترسی
به
میان
می آید.
این
بدان معنی است
که
سعدی
جماعت مفلس
را،
در هر حال،
دامن آلوده، ناپرهیزگار و خدا نترس
قلمداد می کند.
سعدی
به احتمال قوی
به
تجربه
به
این
نتیجه رئالیستی
رسیده است.
توده
هر چه بی خانمان تر
به
همان اندازه یاغی تر و بی
ایمان تر.
این نظر بی چون و چرای سعدی است
و
ما
بعدا
به
این مسئله
خواهیم پرداخت.
به
نظر سعدی
کارگزار منعم
باید
دیالک تیک خداترسی
و سایه خدا ترسی
باشد:
چون
در بیت قبلی شعر
به
طور غیرمستقیم،
بر
سلطانترسی طبیعی و ذاتی مرد منعم
اذعان کرده است
و
اکنون
خداترسی
را
هم
بر
آن
اضافه می
کند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر