شین میم شین
نه اندیشه مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار فراگرفت.
شیخ سعدی
(۱۱۸۴ ـ ۱۲۸۳ و
یا ۱۲۹۱)
(دکتر
حسین رزمجو: بوستان سعدی، ص ۱۱ ـ ۱۵)
۱
رعیت درخت است،
اگر پروری،
به کام دل
دوستان، بر خوری
سؤال
سعدی در این بیت شعر،
دیالک تیک م
و مولود
(ر و
نعمات مادی)
را
به شکل دیالک تیک د و بر (میوه) بسط و تعمیم می دهد.
جواب
سعدی در این بیت شعر،
دیالک تیک مولد و مولود
(رعایا و نعمات مادی)
را
به شکل دیالک تیک درخت و بر (میوه) بسط و تعمیم
می دهد.
۲
رعیت درخت است،
اگر پروری،
به کام دل
دوستان، بر خوری
این بیت ساده و پیش پا افتاده شعر سعدی
سرشار از شعور اجتماعی است:
الف
سعدی در این بیت شعر
جامعه شناسی مارکسیستی
را
نمایندگی می کند:
توده های رعیت
در
این بیت شعر
به مثابه مولدین نعمات مادی
به رسمیت شناخته می شوند
و
اعضای طبقه حاکمه و دیگر اقشار و طبقات جامعه
به عنوان مصرف کننده.
رئالیستی تر و علمی تر از این نمی توان جامعه
فئودالی
را
ارزیابی کرد.
ب
غنای دیگر این بیت شعر
در
تشبیه رعیت به درخت
است:
ثمره کار کمرشکن رعایا
بسان میوه های درختان
توسط طبقه حاکمه غصب و تصاحب می شود.
رعیت بسان درخت
از
ثمره کار کمرشکن خویش
نصیب چشمگیری نمی برد.
پ
سعدی
بدین طریق
فاتحه بلندی بر خرافه های مبتنی بر مائده وارگی
نعمات مادی می خواند.
نعمات مادی
تولید می شوند و نه نازل.
ضمنا
مولد نعمات مادی
سهم ناچیزی از ثمره کار کمرشکن خود به نصیب می
برد.
۳
به بی رحمی از
بیخ و بارش مکن
که نادان کند
حیف بر خویشتن.
سعدی در این بیت شعر
پاسداری از رعیت و پرهیز از ستم بیش از حد در حق
این طبقه مولد و زحمتکش را اکیدا توصیه می کند.
رعیت طبقه اصلی جامعه فئودالی است و مهمترین طبقه
مولد این جامعه را تشکیل می دهد.
اگر رعیت دست از کار بردارد، فرماسیون اقتصادی فئودالی
فرو می پاشد.
۴
سعدی
رعیت ستیزی طبقه حاکمه
را
نوعی خودستیزی
محسوب می دارد:
ستم بر رعیت = ستم بر خویشتن خویش
۵
بینش سعدی
در
این بیت شعر
ماتریالیستی ـ تاریخی
است:
اگر رعیت تحت فشار بیش از حد قرار گیرد و از ملک
اربابی فرار کند،
تولید نعمات مادی مختل خواهد گشت
و
اعضای طبقه حاکمه
از گرسنگی خواهند مرد.
۶
سؤال
حمایت از رعیت
قبل از همه
به نفع ط ح است.
طرز استدلال سعدی
بسان طرز استدلال کریم در قرآن
پ است.
جواب
حمایت از رعیت
قبل از همه
به نفع طبقه حاکمه است.
طرز استدلال سعدی
بسان طرز استدلال کریم در قرآن
پراگماتیستی است.
سعدی
واعظ نیست، فیلسوف است.
سعدی
بر خلاف فقها
وعده اجر اخروی نمی دهد.
سعدی
هشدار می دهد:
رعیت آزاری = خودستیزی
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر