پروفسور دکتر گونتر
کروبر
برگردان
شین میم شین
۱۳
· گشتاور اکتیو (فعالیت مبتنی بر آگاهی) مشاهده را
در این امر می توان در چیزهای زیر دید:
الف
· در مشاهده اولا اوبژکت (موضوع) مورد مشاهده
قاعدتا آگاهانه انتخاب می شود.
ب
· ثانیا مشاهده برای آماج معینی صورت می گیرد.
پ
· و لذا ثالثا
مشاهده از هر دو نظر هدفمند است.
۱۴
· حتی در صورتی که مشاهده بطور تصادفی صورت گیرد،
یعنی نه اوبژکت مورد مشاهده آگاهانه انتخاب شود و نه آماج مشاهده از قبل معلوم
باشد، مشاهده، تنها زمانی ارزش عملی کسب خواهد کرد و برای شناخت مهم خواهد بود که
با مشاهدات دیگر مورد مقایسه قرار گیرد، الهامبخش مشاهدات جدید و تشخیص های جدید
باشد، در چارچوب سیستم نظری موجود قرار داده شود و هکذا.
۱۵
· به عبارت دیگر، زمانی که کردوکار اکتیو عملی و
نظری (تئوریک) انسان بتواند مشاهده تصادفا انجام یافته را در پیوندهای موجود، نظم
و ترتیب بخشد.
۱۶
· بنابرین هر مشاهده ای نه تنها حاکی از رابطه
عملی انسان با محیط زیست خویش است، بلکه همزمان عناصر نظری او نسبت به جهان را نیز
در بر دارد.
۱۷
· این وحدت رابطه عملی و نظری با جهان، خود را
بویژه در مشاهده علمی آشکار می سازد.
۱۸
· مشاهده به مثابه متد شناخت علمی نه تنها تأملات
تئوریکی را پیش شرط خود قرار می دهد، که برای تعیین اوبژکت مشاهده، وسیله مشاهده و
آماج مشاهده ضرورند، بلکه در قالب داتاهای (داده های) مشاهده ای، مواد تجربی لازم
را برای تعمیم های تئوریک، برای طرح ریزی فرضیه ها، برای اجرای آزمایش ها و غیره
به همراه می آورد.
۱۹
· مشاهده، فرضیه، آزمایش
و تئوری در هر متد آزمایشی، وحدتی نا
گسستنی با هم تشکیل می دهند، همدیگر را پیش شرط خود قرار می دهند و تکمیل می کنند.
۲۰
· اگرچه مشاهده و آزمایش به مثابه انواع رابطه
عملی و اکتیو انسان با محیط زیست خود و به مثابه متدهای شناخت حاوی شاخص های
مشترکی اند، با این حال تفاوت های مهمی با هم دارند.
۲۱
· این تفاوت ها را بویژه در رابطه مشاهده بیواسطه
با آزمایش می توان دید.
۲۲
· در حالیکه در آزمایش، اوبژکت مورد بررسی بطور
آماجگرایانه تغییر داده می شود، تحت تأثیرات گوناگونی قرار می گیرد، شرایط آزمایش
بارها تغییر داده می شوند و غیره، مشاهده بیواسطه چنین تأثیراتی را پیش شرط خود
قرار نمی دهد.
۲۳
· مشاهده بیواسطه صرف، اغلب به ادراک ظاهر اوبژکت مورد نظر نایل می آید،
بی آنکه آن را تغییر دهد.
۲۴
· این ویژگی مشاهده بیواسطه، همیشه چنان
مورد تفسیر قرار می گیرد که گویا مشاهده فقط یک گشتاور پاسیو (منفعل) شناخت است و
آزمایش ـ برعکس ـ گشتاور اکتیو شناخت.
۲۵
· اما این نظریه، فراموش می کند که مشاهده
بیواسطه با قرار گرفتن اکتیو انسان ها در مقابل اوبژکت مورد مشاهده همراه است،
اگرچه پیش شرط مشاهده تأثیر اکتیو و بیواسطه بر اوبژکت نیست.
۲۶
· در حالیکه آزمایش امکان شناخت علل، ماهیت و
قانونمندی های حاکم بر اوبژکت ها را فراهم می آورد، مشاهده صرف، تنها راه تشخیص
وجود، همزیستی و توالی زمانی پدیده ها را هموار می سازد.
۲۷
· مشاهده صرف نه توضیح
اوبژکت را، بلکه توصیف آن را امکان پذیر می
سازد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر