دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۳۰۲)

 

پروفسور دکتر

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان

مانفرد پوشمن

روبرت شولتس

هورست تاوبرت

و دهها تن دیگر

(۱۹۶۹)

برگردان

شین میم شین

هیستوریسم

 (تاریخیت گرایی)

ادامه

۸

·    با پایان فلسفه کلاسیک بورژوایی، با کشف ماتریالیسم تاریخی و با توسعه جنبش کارگری، بحران هیستوریسم در تفکر بورژوایی شروع شد.  

۹

·    با تأسیس جامعه شناسی بورژوایی توسط کومته و با توسعه قانون سه مرحله ای توسعه جامعه ای که با تکیه بر سن سیمون صورت گرفت، هیستوریسم در جامعه شناسی بورژوایی به اوولوسیونیسم سطحی استحاله یافت که در نهایت فقط به تغییرات اجتماعی کمی در پیشرفت جامعه ای دل بسته است. 

۱۰

·    این سقوط هیستوریسم در جامعه شناسی بورژوایی،  رلاتیویسم و سوبژکتیویسم را در پی داشت.

۱۱

·    این اوولوسیونیسم در فرم های متنوع زیر تا عصر حاضر در جامعه شناسی بورژوایی حاکم است:  

الف

·    در فرم رفرمیسم

ب

·    در فرم سوسیال ـ داروینیسم

پ

·    در فرم تئوری تحول (ترانسفورماسیون)

ت

·    در فرم تئوری های تحول اجتماعی

ث

·    در فرم جامعه صنعتی و غیره

۱۲

·    نفی قطعی هیستوریسم توسط نئوکانتیانیسم با شعار مبارزه بر ضد طرز تفکری که شناخت هر چیزی را موکول به شناخت سیر تاریخی آن چیز می داند، در نقطه عطف قرن صورت گرفت. 

۱۳

·    این نفی قطعی هیستوریسم، به لحاظ محتوا به معنی نفی قطعی ماتریالیسم تاریخی و قبل از همه در رابطه با انکار قوانین عام توسعه جامعه ای، یعنی با واپس گرفتن معارف فلسفه کلاسیک بورژوایی بود.     

۱۴

هاینریش ریکرت

 (۱۸۶۳ ـ ۱۹۳۶)

فیلسوف و استاد دانشگاه آلمانی

نئوکانتیانیست، ارزشفیلسوف 

·    ریکرت می نویسد:

·    «آنجا که قرار است که واقعیت در فردیت و خاصیتش درک شود، به لحاظ منطقی بیهوده خواهد بود که آنها را تحت مفاهیم عام قرار دهیم و یا به وضع قوانین تاریخی مبادرت ورزیم که همانطور که می دانیم به مثابه قوانین، مفاهیم عام اند.    

۱۵

·    پیدا کردن قوانین تاریخ، کم و بیش دشوار نیست.

·    مسئله این است که مفهوم «قانون تاریخی»  حاوی تناقض ادیکتو ست.

·     (تناقض ادیکتو تناقضی در مفهوم است:

·    مثال:

·    دایره مربعی شکل حاوی تناقض ادیکتو ست.

·    چون دایره نمی تواند مربع باشد. مترجم)

۱۶

·    این بدان معنی است که علم تاریخ و علم قانون، یکدیگر را مستثنی می دارند.»

·    (ریکرت، «مرز های مفهوم سازی علم الاشیایی»)

۱۷

·    اگرچه ماتریالیسم تاریخی و جامعه شناسی مارکسیستی ـ – لنینیستی به اثبات اهمیت و معنای مفهوم قوانین جامعه ای برای علوم جامعه ای و برای بازتشکیل عملی فرم وجود اجتماعی  جامعه نایل آمده اند، بسیاری از جامعه شناسان بورژوایی افسارشان به دست شاقول متدئولوژیکی نئوکانتیانیسم  و در پیوند با پوزیتیویسم، در بهترین حالت به توصیف قاعده مندی سطحی معین پدیده های اجتماعی نایل می آیند.    

۱۸

·    پوزیتیویسم اما آلترناتیوی (بدیلی) برای هیستوریسم عرضه نمی دارد.  

۱۹

·    این دال بر تئوری سازی آهیستوریکی (غیرتاریخی) در جامعه شناسی معاصر بورژوایی است.

۲۰

·    نفی هیستوریسم به نتایج زیر می انجامد:

الف

·    به رلاتیویسم (نسبیتگرایی) تاریخی

ب

·    به انکار تاریخ وحدتمند (یکپارچه) جهان

پ

·    به انکار گذار قانونمند از فرماسیون اقتصادی معین جامعه به فرماسیون عالی تر و نوین.

·    مراجعه کنید به ماتریالیسم تاریخی در دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی

پایان