دایرة المعارف روشنگری: متد تجزیه ـ تحلیلی (آنالیتیکی) (۴)

تجزیه و تحلیل)

(آنالیز)

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

VII

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل

(۱۷۷۰ ـ ۱۸۳۱)

آثار هگل به 14 بخش طبقه بندی می شود:

آثار آغازین (جوانی)

آثار انتقادی ینا

طرح های سیستمی ینا

فنومنولوژی روح

منطق (کوچک و بزرگ)

فلسفه طبیعت

روح سوبژکتیف

روح اوبژکتیف (خطوط اصلی فلسفه حقوق)

فلسفه تاریخ

آثار مربوط به سیاست روز

فلسفه هنر

فلسفه مذهب

فلسفه و تاریخ فلسفه

دایرة المعارف علوم فلسفی

· پیوند دیالک تیکی میان آنالیز و سنتز برای اولین بار توسط هگل مطرح می شود.

· هگل آنالیز و سنتز را در وحدت تضادمند شان، به مثابه دو متد برای کشف حقیقت می داند.

· به نظر هگل، امپیریسم (مکتب اصالت تجربه) با تقلیل شیئ (موضوع) واحد به تعین های مجزا از هم، آنالیز را مطلق می کند.

· متد آنالیتیکی، متدی است که «مشخص موجود را تجزیه می کند.

· تفاوت های آن را منفرد می سازد و به آنها فرم عامیت انتزاعی اعطا می کند و یا مشخص را بمثابه اصل حفظ می کند و با صرفنظر از خواص غیرماهوی ظاهری، به عمده کردن عام مشخصی، نوعیتی و یا قوه و قانونی مبادرت می ورزد.»

· (هگل، «دایرة المعارف»، پاراگراف ۲۲۷)

· سنتز (ترکیب) را نباید بمثابه جمع ساده نتایج حاصل از آنالیز (تجزیه) تلقی کرد.

· سنتز باید با حرکت از عام به سوی شناخت منفرد در ضرورت و عامیتش نایل آید.

· سنتز به مثابه وحدت تز و آنتی تز و به مثابه نفی دیالک تیکی تز و آنتی تز، به معنی مرحله عالی تر دانستن (دانش) خواهد بود.

VIII

نئوپوزیتیویسم

· نئوپوزیتیویسم به مطلق کردن ایدئالیستی ـ ذهنی کردوکار آنالیتیکی می پردازد.

· نئوپوزیتیویسم تنها فرم مجاز (مشروع) آنالیز را آنالیز منطقی ـ سمانتیکی قوانین علمی می داند.

· از نقطه نظر نئوپوزیتیویسم، فلسفه تئوری علمی ئی با موضوع پژوهشی خاص خود نیست.

· فلسفه تنها در کردوکاری تحت این عنوان خلاصه می شود.

· اگرچه پوزیتیویسم در دهه های اخیر، خدمت ارزنده ای به تکوین آنالیز منطقی ادا کرده، ولی باید دعاوی زیر برخی از نمایندگان آن را رد کرد:

الف

· اولا این ادعای آنان را که گویا کلیه مسائل فلسفی از طریق آنالیز منطقی قابل حل اند.

· ثانیا این ادعای آنان را که مسائلی که از طریق آنالیز منطقی قابل حل نباشند، مسئله واره اند.

· سلسله ای از مسائل اصلی تعیین کننده جهان بینی فلسفی، مثلا مسئله رابطه میان ماده و روح (وجود و شعور) و امثالهم را نمی توان تنها از طریق آنالیز منطقی توضیح داد و تعیین کرد.

آنالیز دیالک تیکی

· ماتریالیسم دیالک تیکی آماج آنالیز را تجزیه ساده هر کل به اجزای مجزا از هم آن نمی داند.

· این تصور با درک متافیزیکی از آنالیز مطابقت دارد.

· بنا بر درک دیالک تیکی، آنالیز باید به اقدامات زیر مبادرت ورزد:

الف

· آنالیز باید کل واحد (یگانه) را نه به اجزای دلبخواه، بلکه به اجزای متضاد تجزیه کند.

· آنالیز باید ماهیت این اجزا و تأثیر متقابل آنها را کشف کند.

· آنالیز باید با شناخت منفرد به شناخت عام راه یابد.

تفاوت آنالیز و استنتاج

· آنالیز به لحاظ زیر با استنتاج تفاوت پیدا می کند:

الف

· استنتاج ـ بر خلاف آنالیز ـ اگرچه با پدیده ها و فاکت های منفرد سروکار دارد و به تعمیم آنها می پردازد، ولی به شناخت ماهیت پدیده ها دست نمی یابد.

· از این رو آنالیز می تواند ـ برخلاف استنتاج ـ به مثابه شالوده پیش بینی های دقیق علمی مورد استفاده قرار گیرد.

· آنالیز هم در مرحله حسی شناخت و هم در مرحله عقلی شناخت حاوی اهمیت بزرگی است.

· مراجعه کنید به دیالک تیک حسی و عقلی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

· حیوانات نیز به آنالیز در فرم ساده قادرند.

· شالوده فیزیولوژیکی کردوکار حسی آنالیز را آنالیزاتورها (تحلیلگرها) تشکیل می دهند که به کمک آنها تحریکات بغرنج محیط زیست تجزیه می شوند و به شکل احساس های منفرد در آورده می شوند.

· مرکز کردوکار حسی آنالیتیکی در جانوران عالی تر و انسان، مغز بزرگ است.

آنالیز منطقی

· آنالیز منطقی اما برعکس، با چیزهای فکری (عقلی) مثلا مفاهیم، احکام، تئوری ها و غیره سر و کار دارد.

· آنالیز منطقی امکان آن را پدید می آورد که کلیه خواص و روابط غیرماهوی، تصادفی و خارجی اوبژکت ها که در مفاهیم، احکام و غیره انعکاس می یابند، مورد صرفنظر قرار گیرند و خواص و روابط ماهوی، داخلی و ضرور کشف شوند.

· از این رو ست که آنالیز منطقی پیش شرط ضرور برای روندهای انتزاع و تعمیم است.

· مراجعه کنید به انتزاع (تجرید) و تعمیم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

· آنالیز منطقی ـ به معنی محدود کلمه ـ فونکسیون های زیرین را به عهده دارد:

الف

· بررسی منطقی ـ سمیوتیکی تشکیل، مصرف، پیوند و غیره مفاهیم را

· بررسی منطقی ـ سمیوتیکی ساختار هر تئوری علمی و غیره را.

· به کمک آنالیز منطقی می توان به مسائل فلسفی معینی نیز پاسخ قطعی داد.

· یکی از موارد خاص کاربرد آنالیز منطقی عبارت است از بررسی ساختار الکتریکی، الکترونیکی و غیره سیستم های اتصالی با وسایل کمکی منطق مدرن.

· مراجعه کنید به جبر اتصالی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد

دایرة المعارف روشنگری

۱۳۹۷ مهر ۲۷, جمعه

متد تجزیه ـ تحلیلی (آنالیتیکی) (۴)

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر