پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان
شین میم شین
۱۵
· از سوی دیگر، متد آزمایشی در جهان باستان از این
نظر مهم بود که نتایج حاصل از آن می توانستند در تأسیسات فنی مورد استفاده قرار
گیرند.
· (ارشیمدس، هرون و دیگران)
۱۶
· یکی از استفاده های سیستماتیک (منظم) و اصولی
متد آزمایشی را نمایندگان انجمن پزشکان تجربه گرا (امپیریست) در شهر گالن انجام
دادند و قواعد عام آزمایش را وضع کردند.
۱۷
· در جهان باستان اگرچه بطور کلی اقدامات ارزشمندی
در شناخت نقش آزمایش درعلم و پراتیک به عمل آمده است، ولی آزمایشات ـ کم و بیش ـ به
صورت پراکنده و هر از گاهی صورت می گرفتند و بخشی از متد عملی آگاهانه را تشکیل
نمی دادند.
۱۸
· دلیل این امر از سوئی عبارت بود از سطح نازل
ترقی علوم:
· در علوم ایده های مبتنی بر حدس و گمان بطور کلی
نسبت به پژوهش تجربی مشخص مقدم شمرده می شدند.
۱۹
· این امر از سوی دیگر دلایل جامعه ای داشت:
· جامعه برده داری حاکم به سبب تحقیر کار جسمی و
تولیدی (که به عهده برده ها بود) و به دلیل کم بها دادن به شناخت تجربی، به تحریم ایده
ئولوژیکی بررسی های آزمایشی و غیره می پرداخت.
۲۰
· سطح توسعه نازل نیروهای مولده در قرون وسطی نیز
شناخت همه جانبه قوانین طبیعی را برای تسلط به آنها الزامی نمی کرد و لذا نیازمندی
های اجتماعی ضرور، موجب گسترش همه جانبه و استفاده فراگیر از متد آزمایشی نمی گشتند.
۲۱
· تفکر علمی ـ روی هم رفته ـ تحت سلطه حدس و گمان
و عرفان می ماند.
۲۲
· اگر هم فن آزمایش در این دوره به مرحله رشد
معینی می رسد، به قصد شناخت عقلائی طبیعت نیست.
۲۳
· بلکه اهداف عملی مانند تبدیل فلزات عادی به طلا،
کشف کیمیای حیات (الشیمی) و غیره را دارد.
۲۴
· اما علیرغم آن به کشفیات تصادفی نیز نایل می
آمد، مثلا کشف مواد شیمیائی جدید و
اختراع پورسلان، که ضمنا حاکی از ارزش و اهمیت بررسی های آزمایشی برای پیشرفت
شناخت علمی و «کردوکار» تولیدی بوده اند.
۲۵
· بر اساس این نوع موفقیت ها بود که در قرن ۱۳ تا
۱۵ میلادی اینجا و آنجا توصیه های متدئولوژیکی مبنی بر مقدم شمردن مشاهده و آزمایش
بمثابه وسیله کسب دانش علمی نسبت به حدس و گمان و جزم های اسکولاستیکی مطرح می شوند:
الف
· آلبرتوس ماگنوس
ب
· روجر
بیکن
پ
· ارک هام
ت
· بوریدان و دیگران.
۲۶
· رواج این توصیه های متدئولوژیکی اما در سطح
جامعه با شروع عصر جدید، با آغاز گذار به شیوه تولید سرمایه داری صورت گرفت.
۲۷
· توسعه توفانی نیروهای مولده در این دوره با
شکوفائی پژوهش در عرصه علوم طبیعی همراه بوده است که بررسی دقیق روندهای طبیعی و
استفاده از آن در پراتیک تولیدی را هدف خود قرار داده بود.
۲۸
· انعکاس فلسفی این توسعه خود را در احیای تجربه
گرائی (امپیریسم) و در مبارزه میان امپیریسم و راسیونالیسم نشان می دهد.
۲۹
· هر دو جریان یاد شده، تأثیرات ارزشمندی بر
پیشرفت متد آزمایشی به جا می گذارند.
۳۰
· به نظر لئوناردو داوینچی، گالیله و فرانسیس بیکن،
در متد آزمایشی قبل از همه دانش تجربی نقش تعیین کننده به عهده دارد.
۳۱
· اگر چه گالیله اعلام می دارد که در متد آزمایشی،
(متد) تجربی و
نظری باید با هم پیوند تنگاتنگ داشته باشند.
· اما با
این حال نقش تئوری ها و فرضیه ها در عمل آزمایش برای نمایندگان امپیریسم در مقایسه
با شناخت تجربی، روی هم رفته به صورت مسئله درجه دوم می ماند، که باید در حین
آزمایش کسب شود و از طریق تعمیم های استنتاجی به شناخت نظری مبدل شود.
۳۲
· راسیونالیسم اما بر عکس، نقش تئوری های کامل و
یا مفاهیم را در انجام آزمایشات عمده می کند.
۳۳
· بویژه دکارت به حلاجی فشرده اصول متدئولوژیکی
پژوهش نظری و آزمایشی می پردازد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر