ماتریالیسم (۷)

 

دنیس دیدرو

 (۱۷۱۳ ـ ۱۷۸۴)

یکی از خلاق ترین اندیشمندان ماتریالیست روشنگری اروپا

 از مؤلفین برجسته دایرة المعارف.

از همکاران و دوستان دآلمبر، روسو، کاندیلا.

پروفسور دکتر مانفرد اشتارک

ماتریالیسم قرن هجدهم 

(ماتریالیسم فرانسه)

برگردان

شین میم شین

 

۱۸

ژولیان لامتری

(۱۷۰۹ ـ ۱۷۵۱)

پزشک، فیلسوف

پیگیرترین ماتریالیست عصر روشنگری

·      لامتری اولین مبلغ بزرگ ماتریالیسم فرانسه بوده است.

۱۹

·      فلسفه لامتری ـ عمدتا ـ بر ضد اسپیریتوئالیسم (روحگرایی) است و اغلب نظریه روح غیرمادی را به چالش می کشد.

۲۰

·      آثار پزشکی ـ فیزیولوژیکی لامتری ـ اگر جزو کتب ضد مذهبی تلقی نشوند ـ باید به تاریخ علوم طبیعی (علم الاشیاء) تعلق داشته باشند.

۲۱

·      لامتری می کوشد، تفکر را به مثابه تغییر فرم مادی مغز توضیح دهد، بی آنکه ادعای اثبات داشته باشد و بدان اعتبار بخشد.

۲۲

·      دلیل او اغلب وابستگی روح به جسم است.

·      ولی چه بسا تعین ماتریالیستی جوهر، فراموش می شود  و لامتری به موضع اگنوستیسیستی ـ اسکپتیسیستی (ندانمگرائی ـ تردیدگرائی) در می غلتد که حاکی از مواضع سنسوئالیستی (حسگرایی) آغازین او ست.

۲۳

·      هرازگاهی ـ حتی ـ به تخریب مفهوم ماده دست می زند که بوی برسمیت شناختن وجود موجودی الهی را می دهد.

۲۴

·      لامتری به فرضیه های غیر ماتریالیستی و غیر علمی اساسا میدان نمی دهد.

۲۵

·      بنظر او، خرافات مذهبی مهمترین تکیه گاه سرکوب اجتماعی اند.

·       لامتری به همین دلیل، انزجار شدیدی نسبت به خرافات دارد.

۲۶

·      مبارزه روشنگرانه بر ضد نوکریت اجتماعی مبنای بی خلل ماتریالیسم او را تشکیل می دهد.

۲۷

·      لامتری توضیح ناتورالیستی ـ بیولوژیکی نابرابری به دلیل تفاوت های جسمی ـ روحی را در هم می شکند.

۲۸

·      لامتری انسان اجتماعی را بمثابه موجودی مصنوعی، «تربیت یافته»، بمثابه اوبژکت نیروهای اجتماعی تلقی می کند.

۲۹

·      تعویض ضرور از انسان نگری ناتورالیستی به جامعه نگری تاریخی که بوسیله آنتی اسپیریتوئالیسم (ضد روحگرایی) در دستور روز قرار گرفته بود، دیگر از سوی لامتری جامه عمل نمی پوشد.

۳۰

·      اما درک بیهودگی و بی ثمری اجتماعی ـ عملی فلسفه بیولوژیکی (راجع به انسان) حداقل برای لامتری امکان آن را فراهم می آورد که تئوری های علوم طبیعی مطروحه در سال های چهل قرن هجدهم را به دور از پیشداوری در نظر گیرد و بدین طریق به قله پیشرفته ترین علوم طبیعی فارغ از مکانیک زمان خود گام نهد.

ادامه دارد.