دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۲۲۵)

 

پروفسور دکتر 
ولفگانگ ایشهورن
اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت
و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین 

 

جامعه شناسی تاریخ

۱

جامعه شناسی تاریخ، جریانی در جامعه شناسی بورژوایی است که می کوشد با آنالیز های (تجزیه و تحلیل های) مقطعی طولی و مقطعی عرضی تاریخی به طرز پوزیتیویستی و تجربی، «فقط به حقایق امور تاریخی اذن عرض اندام دهد» و یا به مسائل متدیکی (اسلوبی) آنالیز فاکتوری بسنده کند.

۲

جامعه شناسی تاریخ، ظاهرا باید به مثابه مکملی برای آنالیز (تجزیه و تحلیل) سیستم های سوسیولوژیکی بی زمان و فرم های اجتماعی گشتن به آنالیز جریان تاریخی بپردازد.

۳

نمایندگان چنین آنالیزهای سوسیولوژیکی مسائل مرتبط با زمان و مکان را در مکتب دورکهایم می توان یافت.

۴

اما هر تلاش در جهت آنالیز تاریخ بدون تحلیل فلسفی ـ تاریخی کلی و عاری از ارزش (بدون جانبداری طبقاتی) محکوم به شکست است.

۵

ویلیام کارل امیل وبر 

(ماکس وبر)

(۱۸۶۴ ـ ۱۹۲۰)

جامعه شناس، حقوقدان، ناسیونال ـ اکونوم آلمانی

از کلاسیک های جامعه شناسی، علوم فرهنگی ـ اجتماعی

بلحاظ تئوری و مفهوم سازی مؤثر در زمینه های زیر:

جامعه شناسی اقتصادی

جامعه شناسی حاکمیت

جامعه شناسی مذهب

مؤسس اصل خنثائیت ارزش

آرامگاه او در هایدلبرگ است.

فرانک دپه او را «سوسیال ـ امپریالیست» می نامد.

ماکس وبر، الف وبر، اشپرنگلر و توینبی جامعه شناسی تاریخ را با جامعه شناسی فرهنگ پیوند زدند و مسائل اساسی فلسفی ـ تاریخی را (معنای تاریخ، پیشرفت را) وارد سیستم خود ساختند.

۶

تلاش ها و تشبثات کنونی در زمینه جنبه متدیکی محض جامعه شناسی تاریخ هم نمی توانند از «ایده ئولوژی مستور» (پشت صحنه و زمینه) (شلسکی) در امان باشند.

۷

«ایده ئولوژی مستور» در جامعه شناسی تاریخ بورژوایی در وهله اول ایدئالیستی است و بخشی از ایده ئولوژی بورژوایی است.

۸

در ماتریالیسم تاریخی، مسایل جامعه شناسی تاریخ، هم به لحاظ تئوریکی و هم به لحاظ متدیکی اصولا حل   می شوند.

پایان