دایرة المعارف روشنگری: قضاوت های ترکیبی

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

قضاوت های ترکیبی

بطور کلی

· قضاوت های ترکیبی ـ بنظر کانت ـ عبارتند از قضاوت های گسترشی

· یعنی قضاوت هائی که شناخت را وسعت می بخشند.

· قضاوت هائی که به شناخت، چیزی می افزایند.

· در هر قضاوت ترکیبی، مسند مشمول سوبژکت نمی شود:

· «مسند ب کلا در خارج از مفهوم الف قرار دارد.

· اگرچه با آن در پیوند است.

· (مسند در دستور زبان فارسی، یکی از نقش ‌هایی است که یک کلمه یا گروهی از کلمات می ‌توانند در جمله داشته باشند.

· ساخت جمله ‌ای که مسند در آن به کار می‌رود، چنین است:

· «فاعل + مسند + فعل ربطی»

· مسند همواره، یا گروه اسمی است یا گروه صفتی یا گروه حرف اضافه ‌ای.

· مثلا در جملات زیر:

· دانشجویان بسیار خسته هستند.

· من محمد رضایی هستم.

· این انگشتر از طلا ست.

· عبارات «بسیار خسته»، «محمد رضایی» و «از طلا» نقش مسند دارند که اولی، گروه صفتی، دومی گروه اسمی و سومی گروه حرف اضافه ‌ای است.

· ویکی پیدیا. مترجم)

· مراجعه کنید به قضاوت های تحلیلی (اپریوری) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

انواع قضاوت های ترکیبی

· قضاوت های ترکیبی به دو دسته تقسیم می شوند:

الف

· قضاوت های ترکیبی اپریوری (ماورای تجربی)

· قضاوت های ترکیبی اپوستریوری (تجربی)

الف

قضاوت های ترکیبی اپریوری

ترانسندنتال

· قضاوت های ترکیبی اپریوری بنظر کانت عبارتند از قضاوت هائی که حاوی مشخصات زیر اند:

· قضاوت هائی که اعتبار عام دارند.

· معتبرالعام اند.

· قضاوت هائی که ضرور (جبری) اند.

· قضاوت هائی که مستقل از هرگونه دانش منتج از تجربه اند.

· اما در مورد همه تجارب صدق می کنند و تجربه ها را امکان پذیر می سازند و دلیل وجودی شان در فرم های محض استنباط (زمان و مکان) و فهم (مقوله ها) است.

قضاوت های ترکیبی اپوستریوری

· قضاوت های ترکیبی (اپوستریوری) بنظر کانت عبارتند از کلیه قضاوت هائی که بر تجربه استوار شده اند (قضاوت های مبتنی بر دانش منتج از تجربه)

پایان

دایرة المعارف روشنگری