فیزیوکراسی (۱)

پروفسور دکتر گرد بریتس

برگردان

شین میم شین

 فرانسوا کوسنی (کوه سنی)

(1694 ـ 1774)

پزشک

اقتصاد دان

 مؤسس مکتب فیزیوکراسی

۱

·      فیزیوکراسی در واقع به معنی طبیعتفرمائی است.

۲

·      فیزیوکراسی عبارت است از یک سیستم اقتصادی، که در فرانسه در نیمه دوم قرن هجدهم توسعه یافت.

۳

·      نمایندگان این تعلیمات را «فیزیوکرات» و یا «اکونومیست» می نامیدند.

۴

·      تعلیمات فیزیوکراتیکی با دورانی انطباق دارد که در آن، شیوه تولید بورژوائی در چارچوب فئودالیسم تشکیل می شود.

۵

·      به قول مارکس، این وضع خاص به فیزیوکراسی «خصلت دوگانه» می بخشد:

·      بخش اعظم فیزیوکرات ها، خود نمی دانستند که بطور عینی نماینده منافع بورژوازی اند.

·      آنها از نظام در حال نشو و نمای سرمایه داری تحت سیطره  مناسبات عمدتا فئودالی، پشتیبانی می کردند و بدین طریق، خصلت بورژوائی سیستم ـ به قول مارکس ـ «جلوه فئودالی» کسب می کرد و اصطلاح «خصلت دوسویه ستیزی» از قول مارکس بیاینگر این حیقت امر است.

۶

·      فیزیوکرات ها تعلیمات و برنامه اقتصادی خود را بر دعوی رهبری (برتری) کشاورزی بنا می کردند.

·      آنها زمین را منبع و سرچشمه ثروت می دانستند.

۷

·      بنظر آنها، کشوری با کشاورزی شکوفا برتر و بهتر از ملت صنعتی و یا تجاری محسوب می شود.

۸

·      زیرا اقتصاد کشاورزی تنها رشته تولیدی است که اضافه محصول (محصول مازاد)، تولید می کند.

۹

·      مارکس  فیزیوکرات ها را پدران واقعی اقتصاد مدرن می داند.

۱۰

·      زیرا آنها ـ عمدتا ـ به تحلیل سرمایه در چارچوب فئودالی آغاز کرده اند و اولین کسانی بوده اند که پیدایش اضافه ارزش را در حوزه تولیدی جسته اند.

۱۱

·      برجسته کردن اقتصاد کشاورزی از سوی فیزیوکرات ها علت تاریخی دارد:

·      اقتصاد کشاورزی در فرانسه مهمترین رشته اقتصادی بود و فروپاشی آن مانع اصلی برای توسعه اقتصاد ملی بشمار می آمد.

·      ذلت روز افزون اقشار پهناور دهقانی، گرانی غلات که تا پیروزی انقلاب کبیر بورژوایی فرانسه ادامه می یافت، قحطی و گرسنگی که اغلب با دوره های محصول بد شدت می گرفت، نا آرامی های دهقانی و غیره بهبود وضع کشاورزی را به مسئله ای مبرم بدل می ساختند.

۱۲

·      انتقاد از سیاست دولتی مرکانتیلیستی با شناخت این حقیقت امر پیوند داشت.

۱۳

·      سیاست مرکانتیلیستی دولت بمثابه سیاستی «تصنعی» و دلبخواهی و بمثابه قید و بندی بر تکانه های «طبیعی» اقتصادی تلقی می شد.

۱۴

·      تنظیم دولتی اقتصاد، حمایت از صنایع تجملی و تجارت خارجی، مجموعه سیستم اقتصادی که در راستای جلال و جبروت حکومت مطلقه فئودالی سیر می کرد، با اعتراض عمومی در شعار «دفاع از ارزش های ابدی طبیعی» مواجه می شد و برای توسعه «نظام طبیعی اقتصاد»  آزادی کامل طلب می شد.

۱۵

·      این شعار بر برسمیت شناسی قوانین عینی مستقل از میل و اراده و سیاست و غیره مبتنی بود که تا حدود معینی ـ به قول مارکس ـ بمثابه «فرم های فیزیولوژیکی جامعه» به تنظیم تولید و حیات اجتماعی مردم می پردازند.

۱۶

·      از آنجا که  فیزیوکرات ها هنوز نمی توانستند اشتراط (مشروط بودن) اجتماعی مناسبات و نیازهای زمان خود را درک کنند، می بایستی آن را تحت عنوان «فرم طبیعی جامعه» بطور کلی تلقی کنند.

·      از این رو بود که تعلیمات خود را «علم نظام طبیعی» تعریف می کردند.

ادامه دارد.