فصل بیستم
توسعه علوم طبیعی و فلسفه بورژوائی واپسین:
فیزیک، بیولوژی، روانشناسی
جان ارپن بک
اولریش روزه برگ
برگردان
شین میم شین
پیشکش به
دکتر تقی کی منش
( 1303 ـ 1362)
در بهمن 1361
بازداشت و در سال 1362 اعدام شد.
بخش چهارم
پسیکولوژی (روانشناسی)
ادامه
17
·
راه حل هائی را که فلسفه بورژوائی به
مسئله جسم و روح داده، می توان عمدتا به دو دسته زیر طبقه بندی کرد:
الف
· راه حل هائی در خط پوزیتیویستی
·
مراجعه کنید به پوزیتیویسم در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ب
·
راه حل هائی در خط فلسفه حیاتی
·
مراجعه کنید به فلسفه حیات در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
18
·
ما در انطباق با هر دو مسئله، با
دو نوع تقلیل گرائی (ردوکسیونیسم) پوزیتیویستی سر و کار پیدا می کنیم:
الف
·
در نوع اول تقلیل گرائی پوزیتیویستی،
چیزهای روانی به درجه چیز های بیولوژیکی تقلیل داده می شوند و انسان به مثابه ماشین
تصور می شود.
ب
·
در نوع دوم تقلیل گرائی پوزیتیویستی،
انسان اجتماعی به درجه فرد غیر اجتماعی و به درجه رفتار فرد غیر اجتماعی تقلیل
داده می شود.
·
آن سان که در رفتارگرائی (بی هی
ویوریسم) می بینیم.
·
مراجعه کنید به رفتارگرائی (بی هی
ویوریسم) در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
19
·
در تقلیل گرائی فلسفه حیاتی هم با
دو نوع تقلیل گرائی «رو به بالا» سر و کار پیدا می کنیم:
الف
·
در نوع اول تقلیل گرائی فلسفه حیاتی،
خودویژگی فرد در مقابل کل طبیعت و دیگر اعضای جامعه برجسته می شود.
·
آن سان که در انواع مختلف ایدئالیسم
ذهنی می بینیم.
ب
·
در نوع دوم تقلیل گرائی فلسفه حیاتی،
اجتماعیت انسان در مقابل فرد مشخص برجسته می شود.
·
آن سان که در انواع متفاوت ایدئالیسم
عینی فرضیه بندی شده است.
20
·
بدین طریق، مسئله جسم و روح، با
مسئله اساسی فلسفه بطور کلی در پیوند قرار داده می شود.
·
مراجعه کنید به مسئله اساسی فلسفه در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
21
·
مسئله جسم و روح، مسئله اساسی همه
سیستم های فلسفی غیر مارکسیستی در طول تاریخ بوده است.
·
از فلسفه جهان باستان کلاسیک (آنتیک)
تا فلسفه عصر جدید.
·
البته ما در اینجا وارد این بحث
نمی شویم.
22
·
ما اینجا فقط به نتایجی نظر می
اندازیم که به طرق زیر کسب شده اند:
الف
·
نتایجی که به طرز غیر اسپه کولاتیو
(بدون حدس و گمان) کسب شده اند.
ب
·
نتایجی که عمدتا با مشاهدات تجربی کسب شده اند.
پ
·
نتایجی که عمدتا به طرق علم
الاشیائی کسب شده اند.
23
·
یعنی نتایجی که در اثر بررسی عناصر
طبیعی روان و یا با استفاده از متد های علم الاشیائی کسب شده اند و منطبق بر تعمیم های فلسفی درخور
اند.
24
·
از این رو، قبل از همه مسئله اول،
یعنی مسئله جسم و روح در کانون توجه قرار می گیرد.
25
·
فلسفه غیر مارکسیستی، انواع اصلی راه
حل های زیر را در رابطه با مسئله جسم و روح توسعه داده است:
الف
·
راه حل ایدئالیستی ـ امپیریستی (تجربه
گرائی)
·
(تقدم روح بر جسم)
ب
·
راه حل مکانیسیستی ـ ماتریالیستی
·
(چیز های روانی به مثابه مشتقات چیزهای
جسمانی تلقی می شوند)
پ
·
فرضیه تأثیر متقابل
·
(در مقابل هم قرار دادن جسم و روح و تأثیرگذاری
متقابل بعدی آنها در یکدیگر)
ت
·
فرضیه ی توازی (موازی یکدیگر بودن)
جسمانی ـ روانی
·
(توازی سلسله تأثیرات جسمانی و روحانی)
ث
·
فرضیه هویت (یکسانی) جسم و جان
·
(باور به وجود «جوهر» واحد در ورای «ماهیات»
جسم و جان)
·
(گ. کلاوس، «فرهنگ لغات روانشناسی»، 1976، ص
305، مقاله ای تحت عنوان «مسئله جسم و روح»)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر