مکانیسیسم
فصل بیستم
توسعه علوم طبیعی و فلسفه بورژوائی واپسین:
فیزیک، بیولوژی، روانشناسی
جان ارپن بک
اولریش روزه برگ
برگردان
شین میم شین
پیشکش به
سرهنگ سیف الله غیاثوند
(۱۳۲۰ ـ ۱۳۶۷)
بخش سوم
بیولوژی (زیست شناسی)
ادامه
16
·
این درد زایمان که به زایش ماتریالیسم
دیالک تیکی منجر می شود، در مسئله بیولوژیکی ـ فلسفی زیر بویژه آشکار می گردد که
از قرن 17 در نهایت حدت مطرح شده و توسعه علم بیولوژی را به طرز چشمگیری تحت تأثیر
قرار داده و ضمنا دربرگیرنده ی همه مسئله گزاری ها (طرح مسائل) است:
تضاد مکانیسیسم با ویتایلسم در زمینه ی توضیح
حیات
17
·
انشعاب فلسفه بورژوائی به دو جریان
اصلی پوزیتیویسم و فلسفه حیات، به انضمام وساطت ها و تأثیرات متقابل، مکمل علمی ـ
منفردش را (مکمل مبتنی بر علوم منفرد را) و (اغلب بطرز فلسفی اثبات شده اش را)
درست در همین تضاد مکانیسیسم با ویتالیسم
داشته است.
18
·
اینجا سه مسئله زیر مورد بحث قرار
گرفته اند.
·
سه مسئله زیر که بطرز تیزی از
یکدیگر متمایز نشده اند:
مسئله اول
·
مسئله اول عبارت از این بود که
حیات چیست و چگونه از عرصه غیر آلی (غیر ارگانیک، معدنی) متمایز می شود و چه روابطی
میان عرصه آلی و عرصه معدنی وجود دارد؟
مسئله دوم
·
مسئله دوم عبارت از این بود که
حیات چگونه تشکیل شده است و از قرن 18 این مسئله با قوت بیشتری مطرح شد که فرم های
مختلف حیات (نبات، جانور، انسان) چگونه
توسعه می یابند؟
مسئله سوم
·
مسئله سوم عبارت از این بود که روان
و شعور (روح، ضمیر) انسانی چگونه تشکیل شده است و چه پیوندی میان جسم و روح و روان
وجود دارد؟
·
یعنی مسئله جسم و روح و روان از چه
قرار است؟
19
·
مسئله سوم را در بخش بعدی مورد بحث
و بررسی قرار خواهیم داد.
20
·
مسئله اول و مسئله دوم در همین بخش
مورد بحث و بررسی قرار می گیرند:
مسئله اول
·
مسئله اول با مسئله علیت ـ غائیت (هدفمندیت)،
پیوند علمی ـ تاریخی تنگاتنگ دارد.
1
·
اعتبار پیوند های «علی» (علت و
معلولی) مستحکم در فیزیک و شیمی ـ بر خلاف پیوند های تله ئولوژی (غائی) کذائی ـ اغلب به عنوان معیار مرزبندی (تمییز)
بیولوژی از فیزیک و شیمی مورد استفاده قرار می گیرند.
·
طرفداران مکانیسیسم از «معیار
دقیقیت» بیولوژی را پیشبرد می بخشند.
2
·
مسئله اول و مسئله دوم، ماهیتا با
مسئله تقلیلگرائی (ردوکسیونیسم) در پیوند اند.
3
·
مسئله این است که آیا می توان با
تقلیل چیزها، پدیده ها، سیستم ها و روندهای بیولوژیکی به درجه چیزها، پدیده ها،
سیستم ها و روندهای فیزیکی و شیمیائی، مراحل توسعه عالی تر بیولوژیکی را تا درجه
مراحل توسعه نازل تر تقلیل و تنزل داد؟
4
رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی
دان و عالم علوم طبیعی
از مؤسسین راسیونالیسم
مدرن عصر جدید آغازین
تفکر
راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.
دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.
·
اولین مخالف سرسخت موضع ارسطوئی و
چه بسا ویتالیستی و مؤسس درک سختگیر مکانیسیستی حیات، رنه دکارت بود.
5
·
نگرش مکانیسیستی همراه با دستاورد
های فیزیکی و متدئولوژیکی، ممان (گشتاور) تعیین کننده ی پیشرفت علمی در قرن 17 را
تشکیل می دهد و به کشفیات بیولوژیکی بسیار مهم منجر می شود.
6
·
با اوجگیری نظرات مکانیسیستی ـ
فیزیکی، قطب مخالف مکانیسیسم، یعنی ویتالیسم که اشتال نمایندگی می کرد، نتوانست
دوام آورد و پایدار بماند.
ادامه دارد.
ویرایش:
پاسخحذفتضاد مکانیسیسم با ویتالیسم در زمینه ی توضیح حیات
ویرایش:
پاسخحذفطرفداران مکانیسیسم «معیار دقیقیت» بیولوژی را پیشبرد می بخشند.