سیری در شعری از میرزا علی معجز (59 )

میرزا علی معجز 
(1252 ـ 1313) 
(1873 ـ 1934) 
رسول پیگیر هومانیسم، رنسانس و روشنگری 
ویرایش، ترجمه و تحلیل از
میمحا نجار 

(مهرماه 1309)
ادامه    

وئرین سیز منه بیر عدد کله قند

وئریم منده بیر مژدۀ دلپسند

او مژده بو دور:

«ایتدی قدین بلند

مبارز طلب قهرمان لار گینه.»

·        معنی تحت اللفظی:

·        شما به من کله قندی بدهید.

·        تا من هم به شما مژده ی دلپسندی بدهم.

·        مژده دلپسند از قرار زیر است:

·        «قهرمانان مبارز پا به میدان نهادند.» 

·        در این بند شعر معجز، شعف و شادی و رضایت موج می زند.

·        منتقد اجتماعی پیگیر، جنبه مثبتی را در جامعه کشف کرده و به اطلاع مردم می رساند.

·        سؤال این است که این جنبه مثبت چیست که شاعر با ورود قهرمانان هل من مبارزگو و شجاع تبیین می دارد؟

1
دئدیم بارها من معارض لره

قالار روسیه لیق فقط سیزلره

ائدر لر بنا مدرسه قیزلره

گلر شوقه بیر گون جوان لار گینه

·        معنی تحت اللفظی:

·        من بارها به مخالفین گفتم:

·        «روسیاهی  فقط برای خودتان خواهد ماند.

·        دیر یا زود برای دختران مدرسه ساخته خواهد شد و جوانان سر شوق خواهند آمد.»

·        حتما حریفی خواهد پرسید:

·        بنای مدرسه برای دختران چه ربطی به مبارزه و شهامت و شجاعت و شعف و شادی و رضایت دارد؟

2

·        معجز در بنای مدرسه دخترانه ثمرات روشنگری انقلابی خود را درو می کند.

·        دلیل شعف و شادی و رضایتش همین است:

·        اندیشه انقلابی معجز جامه عمل پوشیده است.

·        روشنگری شاعر بی ثمر نمانده است.

·        ثمرات انتقاد اجتماعی را شاعر در زمان حیات خود شاهد گشته است.

3

·        بنای مدرسه دخترانه هم به حمایت فکری (نظری، رأیی)  و هم به حمایت مادی (مالی) محتاج است.

·        اگر مبارزان تجدد طلب نباشند و از ایده های انقلابی معجر بلحاظ فکری و مادی حمایت نکنند، بنای مدرسه دخترانه در حد حرف و آرزو باقی می ماند.

4
سوزوم اولدی سبز، آچدیلار مدرسه

بنات گونئی وئردیلر سس سسه

گوزیله گوروب، لاپ یقین ایلسه

خوروزلار چیخار دامدا بانلار گینه

·        معنی تحت اللفظی:

·        سخنم سبز شد (رویید)

·        کودکان گونی (منطقه شبستر) هماواز گشتند.

·        اگر خروس ها، به چشم خود آن را ببینند و یقین حاصل کنند، بی درنگ پشت بام خواهند رفت و بانگ سر خواهند داد.

·        این بند شعر معجز، بلحاظ ساختار و استه تیک فوق العاده زیبا ست:

الف
سوزوم اولدی سبز، آچدیلار مدرسه

بنات گونئی وئردیلر سس سسه

·        شاعر روشنگری در این بند شعر، سخن را به نبات (نهال و گیاه) تشبیه می کند و نفوذ سخن در همنوع و مادیت یابی اش را، جامه عمل پوشی اندیشه را، به رویش نبات تشبیه می کند.

ب
گوزیله گوروب، لاپ یقین ایلسه

خوروزلار چیخار دامدا بانلار گینه

·        شاعر روشنگری رساندن این خبر خوش، این مژده دلپسند به گوش مردم دیگر مناطق کشور را به خروش خروسان در پشت بام ها تشبیه می کند و با این ترفند هنری ـ استه تیکی طلوع سحر تجدد و رنسانس را به خاطر خواننده و شنونده شعر خطور می دهد.

ادامه دارد.