کلنجار مفهومی ستاره و سار (29)

جمعبندی از

میمحا نجار

   

سار

پتزه تینو با احتیاط تمام،

تکه های پراکنده خود را گرد آورد و وقتی مطمئن شد،

که همه تکه هایش را با خود دارد.

·        این حکم لئولیونی سرشار از معنا ست.

·        فکر می کنی، چرا پتزه تینو با احتیاط تمام، یکایک تکه هایش را حمع می کند و نمی خواهد که تکه ای از تکه هایش گم و گور شود؟ 

ستاره

·        گفتم که پتزه تینو تیز هوش و ژرف اندیش است.

·        او پاسخ تند رو و زورمند و غواص و پرنده و غارنشین به پرسش خود را نه تنها فراموش نکرده، بلکه حلاجی کرده و نتیجه منطقی از آنها گرفته است.

·        در پرتو این استنتاج منطقی است که نمی خواهد حتی تکه ای از او گم و گور شود.

·        فکر می کنی این نتیجه منطقی پتزه تینو چیست؟ 

سار

·         برای پاسخ به این پرسش تو باید به پاسخ هایی نظر اندازم که پتزه تینو دریافت کرده است.

·        مثلا به پاسخ غارنشین اندیشنده:

سرانجام، پتزه تینو نزد غارنشین اندیشنده رفت و با صدای بلندی پرسید:

  «آهای غارنشین اندیشنده،

 شما چه فکر می کنید، من تکه ای از شما نیستم؟»

غارنشین اندیشنده گفت:

 «فکر می کنی، کار آسانی است، که تکه ای از کسی کم و کسر باشد

و بتواند در غار بنشیند و علاوه بر آن بیندیشد؟»

·        تنها نتیجه ای که از این پاسخ غارنشین اندیشمند می توان گرفت، این است که برای فونکسیون مندی (فونکسیونالیته) باید کم و کسر ساختاری نداشت. 

ستاره

·        درست است.

·        می توان شناخت افزار مربوطه را فرمولبندی کنی؟ 

سار

·        آره.

·        کاری ندارد:

·        دیالک تیک ساختار و فونکسیون

ستاره

·        نقش تعیین کننده در این دیالک تیک از آن کدام قطب دیالک تیکی است؟

سار

·        از آن ساختار است.

·        از این حقیقت امر، پتزه تینو هم خبر دارد.

·        به همین دلیل، «با دقت و احتیاط تمام همه تکه هایش را گرد می آورد» تا کم و کسر نداشته باشد و بتواند فونکسیون محوله را به نحو احسن انجام دهد.

ستاره

·        آره.

·        می دانی این شناخت افزار دیالک تیکی با کدام شناخت افزار دیالک تیکی دیگر خویشاوند است؟ 

سار

·        آره.

·        با دیالک تیک عنصر ـ ساختار ـ سیستم 

ستاره

·        از کجا به خویشاوندی این دو شناخت افزار دیالک تیکی پی می بری؟

سار

·        از وجه مشترک آنها.

·        قطب ساختار در هر دو شناخت افزار حی و حاضر است.

ستاره

·        درست است.

·        ادامه بده به تحلیل. 

سار

  به قایق باز گشت.

تصمیم داشت، هرچه زودتر به خانه برگردد.

 از این رو در تمام طول شب، پارو زد.

·        فکر می کنی، چرا پتزه تینو تصمیم دارد، هر چه زودتر به خانه برگردد؟ 

ستاره

·        به دلایل متعدد.

·        اولا جزیره وام، جزیره ای متشکل از سنگ و صخره است و فاقد همه چیز است.

·        نه آب دارد، نه گیاه، نه درخت، نه جانور و نه انسان.

سار

·        همین؟

·        پتزه تینو که حتما راهتوشه با خود داشته:

·        آب به اندازه کافی و نان و پنیر و پیاز و غیره حتما به همراه برده است.

·        برای چی اینقدر شتابزده است که در تمام طول شب پارو می زند تا هر چه زودتر به خانه برگردد؟

ستاره

·        این شتاب پتزه تینو علل متعددی دارد:

·        اولین علت این شتاب پتزه تینو، وقوف به هویت خویش است.

·        خودشناسی شطی از شادی در دل او جاری ساخته است.

·        بی هویت بودن درد بزرگی است.

·        به همین دلیل به محض افتادن چشمش به دوستانش از دور داد می زند:

  

فریاد زد:

  « من منم!»

·        منظور پتزه تینو خود شناسی است.

·        منظور پتزه تینو، هویت مندی است.

·        منظورش این است که قارچ واره نیست.

·        بی ریشه نیست.

·        ناقص نیست.

·        کم و کسر ندارد.

·        بلحاظ ساختار و فونکسیون تفاوتی با کسان دیگر و چیزهای دیگر ندارد.

·        فی نفسه کامل است.

·        با همه برابر است.

·        احساس برابری پیش شرط تشکیل خواهری ـ برادری و بویژه دوستی است.

·        زباله بی هویت نمی تواند با کسی دوست شود.

·        کسی هم زباله را به دوستی برنمی گزیند.

·        برابری پیش شرط همبستگی است.

سار

·        آره.

·        حق با تو ست.

·        لئو لیونی نیز نظر تو را تأیید کرده است: 

پتزه تینو

از شوق در پوست خود نمی گنجید.

ادامه دارد.

سیری در شعری از میرزا علی معجز (42 )

میرزا علی معجز

(1252 ـ 1313)

(1873 ـ 1934)

رسول پیگیر هومانیسم، رنسانس و روشنگری

ویرایش، ترجمه و تحلیل از

میمحا نجار

  

سیزه من نیله میشم

(دیوان معجز شبستری، جلد اول، صفحۀ 44)  

·        باشیما زلف قویوب، ساققالی قیخدیرمامیشم

·        خلقدن رشوت آلیب، کیسه می، دولدورمامیشام

·        جدیزین وقف سویون، ملکیمه آچدیرمامیشام

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

·        بیر قران پول آپاریر دولت ایران دریدن

·        ظلم ائدیر فرقۀ قصابه، اوتانمیر تاریدن

·        مهر ذبحیه آلیر، باج ئولیدن، هم دیریدن

·        من بئله ظلم و ستم خلقه روا گورمه میشم

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

·        گوروسیز من نه آژانم، نه قازاق، ای کیشیلر

·        گورمیوب قوندارا هرگز بو دابان، ای کیشیلر

·        سالمیشام لیفۀ شلواریمه باغ، ای کیشیلر

·        پانتولون گئیمه میشم، بوغلاریمی بورمامیشام

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

·        کفرمه حکم ائله دیز، هانسی گناهیله منیم؟

·        جرمیمی ثابت ائدین، بیرجه گواهیلیه منیم.

·        نه طلاق ایله ایشیم وار، نه نکاحیله منیم

·        قیزیزی حاضر ائدیب مجلسه، دیندیرمه میشم

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

·        من فلان کس دگلم، صیغه مه، ایراد ائده سن

·        «گئت کبین کسمه»، ده ییب، اوستومه فریاد ائده سن

·        ییخاسان خلقین ائوین، ئوز ائوین آباد ائده سن

·        من هله هیچ کسین قلبینی سیندیرمامیشام

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

·        ای عمو، چک قیلیجون ائیله مربایه هجوم

·        شیر برنجه، خامایا، هم قارا دولمایه، هجوم

·        بی جهت ایلمه چوخ، «معجز» شیدایه هجوم

·        من مگر ایلده بش اون یول سیزی گولدورمه میشم

·        ای شبسترلی داداشلار، سیزه من نیله میشم

ویرایش از تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان

ادامه دارد.