رفاه عمومی (1)

پروفسور هاینتس پپرله

برگردان شین میم شین

·        مفهوم رفاه عمومی در تاریخ فلسفه، بمثابه مفهومی برای تعیین هدف مشترک و تحقق بخشیدن به ارزش مورد نظر به طرق مختلف، بکار می رود که به خاطر آن انسان ها متحد می شوند و همبودی را تشکیل می دهند.

·        مفهوم رفاه عمومی بلحاظ محتوا، به انحاء متفاوت تعریف می شود:

1

·        درک ایندیویدوئالیستی (فردگرایی) از رفاه عمومی، تنها منافع و رفاه ظاهری اعضای منفرد جامعه را در نظر می گیرد.

2

·        درک دیگر (مغایر با درک ایندیویدوئالیستی) برای همبود (اجتماع)،  ارزش خودویژه و فراتر از ارزش های فردی قایل می شود.

3

·        بنظر ارسطو هدف دولت ـ بمثابه عالی ترین فرم همبود ـ نه «حفاظت ازمزاحمت های متقابل» و یا «حفاظت از جریان مبادله»، بلکه عبارت است از «تأمین بود (هستی)  کامل و خودکفا» که از یک «زندگی سعادتمند و مبتنی بر سجایای اخلاقی» تشکیل می یابد.

·        (ارسطو، «سیاست»، 1281 الف)

3

 توماس فون اکوین (1225 ـ 1274)

ایتالیائی الاصل و یکی از متنفذترین فلاسفه و تئولوگ های تاریخ

از مهمترین فقهای کلیسای کاتولیک

 از نمایندگان اصلی فلسفه در قرون وسطی متعالی (اسکولاستیک)

میراث معنوی خارق العاده او هنوز هم در

نئوتومیسم و نئواسکولاستیک

 مؤثر است.

کلیسای کاتولیک روم او را جزو قدیسان تلقی می کند.

·        توماس فون اکوین رفاه عمومی را همانند ارسطو تعریف می کند ولی آن را از سه نظر تکمیل می کند:

الف

·        از نظر حفظ صلح درونی و برونی

ب

·        از نظر تأمین رفاه مادی  

ت

·        از نظر تضمین آماج نهائی انسانیِ مقرر شده از طرف خدا.

4

 ژان ژاک روسو (1712 ـ 1778)

نویسنده، فیلسوف، پداگوگ، طبیعت پژوه و کمپونیست

از تدارک بینندگان معنوی انقلاب فرانسه

·        ژان ژاک روسو هدف از همبود دولتی را «حفظ اعضای همبود و تأمین رفاه آنان» می داند و افزایش جمعیت را ضامن نیل به این هدف محسوب می دارد.

·        (روسو، «قرارداد اجتماعی»، جلد 3، ص 9)

5

 پل هنری تیه ری د هولباخ (1723 ـ 1789)

از متفکران رادیکال قرن هجدهم و از همکاران دید رو و دآلمبر و 

از مؤلفین دایرة المعارف (35 جلدی)

آته ئیست، دترمینیست و ماتریالیست

·        بنظر هولباخ «آماج همیشگی و تغییرنا پذیر هر جامعه عبارت است از حراست از خود جامعه  و سعادت مردم آن جامعه» و قوانین باید «منافع عمومی جامعه را آماج تغییر ناپذیر خود قرار دهند.

·        یعنی آنها باید برای بخش اعظم شهروندان پاسدار منافعی باشند که به خاطرشان متحد شده اند.

·        این منافع عبارتند از آزادی، مالکیت و امنیت.»

·        (هولباخ، «سیستم طبیعت»، 466، ص 109)

6

 گوتفرید ویلهلم لایب نیتس (1646 ـ 1716)

فیلسوف، دانشمند، ریاضی دان، دیپلومات، فیزیکدان، مورخ، سیاستمدار، 

کتاب شناس و دکتر در حقوق دنیوی و اخروی (کلیسائی) 

نماینده ایدئالیسم عینی

روح یونیورسال زمانه خویش

·        بنظر لایب نیتس کلیه حقوق باید خادم رفاه عمومی، یعنی حفظ و توسعه نظام الهی جهان، بنی نوع بشر و دولت، باشد.

7

 کریستیان ولف (1679 ـ 1754) 

عالم یونیورسال، ریاضی دان، فیلسوف آلمانی

همراه با لایب نیتس و کانت مهمترین نماینده روشنگری

نماینده حقوق طبیعی

بنیانگذار بسیاری از مفاهیم مهم (شعور، معنی، درخود، دقت)

مؤثر در قانونگزاری پروس

مؤلف آثار بیشمار

·        نظریه کریستیان ولف راجع به رفاه عمومی بیشتر ایندیویدوئالیستی (فردگرایی) است:

الف

·        رفاه عمومی ماهیتا با رفاه ظاهری و مفیدیت برای عموم یکی است.

ب

·        رفاه عمومی عبارت است از فراهم آوردن «هر آنچه که برای رفع مایحتاج مردم، برای آسایش و لذت بردن از زندگی و برای سعادت مردم لازم است.»

·        (ولف، «قوانین اساسی حقوق طبیعی و مردمی»، پاراگراف 972)

ادامه دارد.