راسیونالیسم (خردگرائی) (5)

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر مانفرد اشتارکه

برگردان شین میم شین

 مارکوس تولیوس سیسرو (106 ـ 43 ق. م.)

سیاستمدار، وکیل، نویسنده، فیلسوف و سخنران معروف روم

از متفکران بزرگ آنتیک روم

منتقل کننده فلسفه یونان به روم

مؤلف آثار بیشمار

آثار او به مثابه سرمشق برای لاتینیته «طلائی» تلقی می شوند.

مؤسس سیسرونیانیسم

·        مفهوم «ایده های مادرزاد» را سیسرو  بنیانگذاری می کند.

1  

·        مفهوم «ایده های مادرزاد» در آثار دکارت بندرت حاوی محتوای پسیکولوژیکی  و بیشتر حاوی محتوای معرفتی ـ نظری است، حاوی وضوح بی واسطه و مستقل از عرصه ادراک است. 

2

·        دکارت برای تأکید بر استقلال تفکر در جوار ماده، به تفکر اعتبار یک جوهر معنوی را اعطا می کند.

3

·        «ایده مادرزاد» به سبب نشئت گرفتن از نفی هر ادراک منفعل حاوی طبیعت فعال است.

4

·        این ترکیب فلسفی مفهوم کارتزیانی تفکر، آموزش بعدی راجع به کردوکار خلاق و ایده ساز تفکر را در بطن خود دارد.

5

·        دکارت اما واقعیت ماده را (واقعی بودن جهان مادی را) قبول دارد و لذا باید ادراک حسی را نیز بمثابه برداشت منفعل از مضامین (محتوا های) موجود، بمثابه منابع حقیقت بپذیرد.

6

·        اما دکارت هم بسان دموکریت فقط برای ادراک (حسی) مناسبات کمی از قبیل بزرگی، وضع، هیئت و حرکت، یعنی خواص اولیه اجسام (بنا بر تفاوت گذاری های جان لاک) ارزش حقیقت قائل می شود و ادراک خواص حسی کیفی و ثانویه (از قبیل رنگ، دما (درجه حرارت)، بو، مزه و صدا) را ناروشن و مبهم قلمداد می کند.

7

·        فلسفه دکارت می خواست شالوده ای باشد برای یک متد حقیقت یابی و پیشرفت از حقیقت الهامی به حقایق دیگر.

8

·        فلسفه راسیونالیستی درآثار پیروان دکارت (اسپینوزا، لایب نیتس جوان، ولف)  با نیتی متدئولوژیکی (اسلوب شناسی)  مطرح می شود تا امکان تدوین سیستماتیک هر دانشی را با تبعیت قطعی از یک اصل اساسی منطبق با کتاب درسی هندسه اقلیدسی فراهم آورد.

·        مراجعه کنید به اسپینوزیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد.