دایرة المعارف فلسفه بورژوائی واپسین (293)

پروفسور دکتر هانس یورگ سندکولر

فصل هفتم

ماتریالیسم 

برگردان شین میم شین

بخش هفتم

ماتریالیسم، مارکسیسم و رویزیون در دیالک تیک ماتریالیستی

پیشکش

 به

حیدر مهرگان

 اویگن دورینگ (1833 ـ 1921) 

فیلسوف، اقتصاد دان المانی

  

21

·        تفکر دیالک تیکی از سوی دیگر، با تجزیه و تحلیل اجتماعی ـ علمی ـ تاریخی، خصلت اکلک تیکی «علم پوزیتیو» دورینگ و دانش تلنبار شده در طول زمان و یا معاصر را کشف و افشا می کند و ضمنا تاریخ جنبش کارگری را به جولانگاه (ماتریس)  بررسی ماتریالیسم و ایدئالیسم مبدل می کند و بدین طریق سربلندی خود را نمودار می سازد. 

22

·        نه سرهم بندی کردن تئوری از تئوری، بلکه جنبش اجتماعی به مثابه «زمینه رئال» برای توسعه و تبدیل سوسیالیسم به علم تلقی می شود. 

·        (انگلس، «تحولات آقای اویگن دورینگ در علم، آنتی دورینگ»، کلیات مارکس و انگلس، جلد 20، 1962، ص 19)   

23

·        «ماتریالیسم مدرن» «در تاریخ، روند توسعه بشریت را می بیند و «کشف قوانین حرکتی آن را وظیفه خود می داند.»

·        (همانجا، ص 24)   

24

·        ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی بر تقدم قایل شدن بر مسائل معرفتی ـ نظری که در ماتریالیسم فیزیولوژیکی رواج وسیع داشت، غالب می آید و تقدم سیستم خلاق و بسته تئوری های فلسفی را از طریق زیر اعتلا می بخشد:

·        از طریق همتراز سازی روندین (پروسه سوئال) فرم سیستم احکام خود با دینامیک (پویایی) عرصه های مربوط به موضوع شناخت. 

25

·        اما «علم واقعیت» که توسط دورینگ تبلیغ می شد، برعکس ماتریالیسم دیالک تیکی و تاریخی، مسائل زیر را به «سیستم طبیعی فلسفه» راه نمی داد:   

الف

·        روند را 

ب

·        توسعه را

ت

·        تاریخ را 

پ

·        و همراه با همه اینها، دیالک تیک مناسبات تاریخی را 

26

·        طرح انگلس در نقد «علم پوزیتیو» دورینگ، اما فلسفه را به مثابه سیستم نظری ثابت، اگر قادر به انعکاس دینامیکی (پویای) توسعه و تکامل جهان نباشد، دور می اندازد (به درد نخور می داند. مترجم) 

·        (همانجا، ص 34)

26

·        ساختار اثر انگلس تحت عنوان «آنتی دورینگ»، هم بلحاظ فرم و هم بلحاظ محتوا، برای تبیین تاریخی سرسختانه ی توسعه پیوند کلی از سکوهای زیر به حرکت آغاز می کند:

الف

·        از فلسفه (طبیعتفلسفه، اخلاق و حقوق، دیالک تیک) و اقتصاد سیاسی و همچنین سوسیالیسم  

ب

·        از روند علم و روند شناخت، تاریخ طبیعت، جنبش اجتماعی و انقلاب

ت

·        از دیالک تیک به مثابه تئوری و اسلوب (متد) تضاد واقعی

پ

·        از توسعه واقعی

27

·        آماج اثر انگلس تحت عنوان «آنتی دورینگ» از قرار زیر است:

الف

·         تحت تابعیت تئوری در آوردن استنتاج

ب

·        تحت تابعیت دانش تجربی در آوردن استقراء  

ت

·        پرهیز از کپی کردن فلسفه واقعیت از فلسفه انتزاعی واقعیت (دورینگ)

·        مراجعه کنید به  استنتاج، استقراء، دانش تجربی، تئوری در تارنمای دایرة المعارف روشنگری    

28

·        انگلس در آنتی دورینگ می نویسد:

·        «دیالک تیک ماتریالیستی به مثابه تئوری عام پیوند کلی قوانین توسعه، خودویژگی موضوعات خود را در نظر می گیرد و همگون سازی موضوعات خود با تئوری سازی هائی از قبیل «جوک های قیاسی» را مردود می داند.

·        (همانجا، ص 121)    

29

·        دیالک تیک ماتریالیستی، دیگر، فلسفه به معنی سنتی کلمه نیست.

30

·        دیالک تیک ماتریالیستی «جهان بینی ساده ای است که نه در دستگاه علم دانش، بلکه در علوم واقعی باید صحت و اعتبار خود را نشان دهد و اثبات کند.»

·        (همانجا، ص 121) (همانجا، ص 129)

31

·        انتقاد دیالک تیک، انتقاد «ماتریالیسم مدرن» از دورینگ به عنوان نماینده طرز تفکر پوزیتیویستی، به معنی انتقاد از انتقال مکانیکی قوانین فکری علوم طبیعی بر جامعه و تاریخ است، که در مفهوم دورینگ تحت عنوان «قانون طبیعی عام همه اقتصاد» تبیین یافته بود.   

·        (همانجا، ص 141)  

32

·        تصور پوزیتیویستی از قانون بنظر انگلس، بیانگر ایده ئولوژیکی مناسبات تاریخی نا آزاد و بیگانه فرموده است، که در آن مناسبات، انسان ها «قوانین عمل اجتماعی خود» را به مثابه «قوانین طبیعی بیگانه ی حاکم» در مقابل خود می یابند.

·        (همانجا، ص 264)

ادامه دارد.