نیهلیسم اخلاقی (18)

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

 انتقاد رادیکال از اخلاق

از سوفیست ها تا نیچه 

برگردان شین میم شین

    

بخش سوم

تاریخ طبیعی

تبارشناسی اخلاق

ادامه

12 

·        معضلات متدتولوژیکی ئی که استفاده از متد تبارشناسی برای دست یابی به نتایج روشن صرف به دنبال می آورد، کم اهمیت نیستند.

·        تصادفی نیست که خود نیچه هرازگاهی راجع به ظرفیت اقناعی این استراتژی، محتاطانه اظهار نظر می کند و حتی یکبار تأکید می ورزد که «مسئله مربوط به منشاء ارزیابی های ما از موازین اخلاقی و فهرست اعمال خیر، اصلا و ابدا با انتقاد از آنها انطباق ندارد.»

·        (1885 ـ 1886، 2، 189)    

13 

·        نیچه نخست اعلام می دارد که اخلاق توسط انسان ها تشکیل شده است.

·        بعد ادعا می کند که اوبژکتیویسم (عینیت)  موازین اخلاقی اشتباه است.  

الف

·        این نکته که تکالیف و ارزش های اخلاقی «بطور عینی»، یعنی مستقل از پراتیک (عمل) انسانی وجود ندارند، قبل از نیچه به عنوان باور اصلی اکثریت صاحب نظران وجود داشته است.

·        هدف نیچه مردود دانستن وجود عینی موازین اخلاقی بوده است.  

ب 

·        سیستم های سمتگیری اخلاقی اما با انکار وجود عینی شان، سلب اعتبار نمی شوند و زیر علامت سؤال قرار نمی گیرند.

·        یعنی برسمیت شناسی آنها لطمه برنمی دارد.  

ت 

·        هنجارهائی نیز که ناشی از پراتیک انسانی تلقی می شوند، می توانند مثل بقیه که عینی تلقی می شوند، مهم و معنامند و معتبر باشند و برسمیت شناخته شوند.  

پ

·        این بدان معنی است که اثبات بی اعتباری چنین هنجارهائی مهم تر از اثبات عینی نبودن آنها ست.

14 

·        بنابرین، تبارشناس باید فاکتورهای معینی را عرضه دارد که برای ارزیابی لازمند.

·        مثلا نکات زیر را روشن سازد:  

الف 

·        تشکیل اخلاق مدیون شرایط تاریخی معینی است.  

ب

·        اخلاق تشکیل می شود تا فونکسیون های معینی جامه عمل پوشند.

·        فونکسیون هائی که در پرتو آنها می توان موازین اخلاقی معینی را زیر علامت سؤال برد و روشن کرد که فونکسیون پیشین آنها ماهیت آنها را تشکیل می دهد.  

ت 

·        بنظر نیچه، درست همین شرط ها هستند که با توجه به اخلاق بطور کامل بر آورده می شوند.  

15 

·        تبارشناس می تواند منشائی را اعلام دارد که «کاهش ارزش موازین اخلاقی ئی را که چنین تشکیل شده اند، به همراه بیاورد.»

·        منشائی که انسان به دلیل آن، از بی اعتبارسازی اخلاق شرم می کند.»

·        («پودندا اوریگو»،1885 ـ 1886، 2، 189)    

16

·        نیچه در هر کدام از موارد منفرد، به ازمنه قدیم رجعت می کند و به بازسازی تاریخی آن مبادرت می ورزد تا نشان دهد که در سپیده دم فرهنگ غرب، چرخش تعیین کننده ای در سیستم های سمتگیری عملی پدید آمده است:

·        «موازین اخلاقی وارونه گشته اند» و یا «مورد تجدید نظر قرار گرفته اند.»

·        در نتیجه، «اخلاق برده ها بر اخلاق ارباب ها» چیره شده است.

ادامه دارد.