پروفسور
دکتر گونتر کروبر
برگردان شین
میم شین
7
حرکت و سکون در فلسفه اسکولاستیک
·
فلسفه اسکولاستیکی قرون وسطی هم به سبب ضعف علوم طبیعی در توضیح ماهیت فرم های مختلف حرکت و هم به سبب جانبداری تئولوژیکی
(ممنوعیت عدول از نظریات ارسطو) نمی تواند به رشد
و توسعه کیفی آموزش حرکت خدمت کند.
1
یوهانس بوریدان (1300 ـ 1358)
از فلاسفه، فیزیکدانان و منطقیون اسکولاستیک
·
در اسکولاستیک واپسین و
در محافل نوپای نومینالیسم به سبب ابراز علاقه به
علوم طبیعی تصوری رواج می یابد، که گویا حرکت
زمینی و سماوی نتیجه مبارزه میان مقاومت هوا و برخورد و ارتعاش اتم ها ست.
·
(بوریدان)
2
نیکولاس کوزانوس (1401 ـ 1464)
فیلسوف، تئولوگ، ریاضی دان، کاردینال
از نخستین هومانیست های آلمانی در دوره گذار از قرون وسطای
واپسین به عصر جدید آغازین
·
درفلسفه کوزانوس و در فلسفه طبیعت ایتالیا (کاردانوس،
تلستوس، برونو) در اوایل عصرجدید، حرکت و سکون، شدن و فنا شدن بمثابه تضادهای واقعی مورد
توجه قرار می گیرند و تضادمندی وجود چیزهای واقعی
مطرح می گردد.
·
تضاد در آن زمان به عنوان نیروی محرکه کاینات تصور می شود که
ناشی از خدا ست و خدا کل مطلق است که اضداد در او در همدیگر ذوب می شوند.
8
حرکت و سکون در عصر جدید
·
با پیشرفت علوم طبیعی
مسئله پیوند ماده و حرکت بار دیگر موضوع پژوهش
فلسفی قرار می گیرد.
·
در سایه پیشرفت شتابان علم
مکانیک که تحت تأثیر نیازهای فنی در دوره مانوفاکتور و شیوه تولیدی سرمایه
داری نوپا قرار داشته، درک مکانیکی ـ ماتریالیستی
از حرکت رواج می یابد.
·
بنا بر آن، حرکت مکانیکی،
یعنی تغییر جا، تنها فرم حرکت است و انواع دیگر تغییر از این حرکت ناشی
می شوند.
1
توماس هوبس (1588 ـ 1679)
ریاضی دان،
تئوریسن دولتی و فیلسوف انگلیسی در
عصر جدید آغازین
کتاب معروف او «هیولا» نام دارد.
·
حرکت ـ بنظر هوبس ـ عبارت
است از جا عوض کردن مدام اجسام.
2
رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی
از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین
تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.
دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.
·
حرکت ـ بنظر دکارت ـ عبارت
است از انتقال یک جسم از مجاورت چیزهای ثابت که با آن در تماس قرار دارند، به جوار
چیزهای دیگر.
·
خلاصه کردن حرکت در حرکت مکانیکی (یعنی در جا عوض کردن چیزها) مشخصه کلیه
جریانات ماتریالیسم بورژوائی در قرن 17 و 18 بوده
است.
·
این طرز تفکر نمی توانست نظریه تئولوژیکی
تلنگر اولیه و «از خارج
از ماده» را رد کند.
3
اسحاق نیوتون (1642 ـ 1727)
فیزیکدان، ریاضی دان، ستاره شناس، کیمیاگر، فیلسوف و کارمند
دولتی
سرگردان میان تئولوژی طبیعی، علوم طبیعی و فلسفه
·
از این رو ست که نیوتون اعلام
می کند که کلیه حرکت ها در جهان، مثلا حرکت سیاره
ها به دور خورشید، بر طبق قوانین مکانیکی صورت می
گیرند و باعث و بانی همه آنها تلنگر اولیه الهی بوده
است.
4
جان تولاند (1670 ـ 1722)
آزاداندیش روشنگری از ایرلند
تغییر مذهب از کاتولیسیسم به پروتستانتیسم
تحصیلکرده فلسفه و تئولوژی
از پیروان جان لاک
مؤلف «نامه های سرنا» (1704)
کتابش تحت عنوان «مسیحیت غیر اسرارآمیز»
در سال 1697 در دابلین علنا سوزانده شد
از طرفداران پانته ئیسم
·
ماتریالیست های انگلیسی و فرانسوی درقرن 18 میلادی می
کوشند، با تأکید بر جنبش درونی ماده و تفکیک
ناپذیری حرکت از ماده،
خود را از دست این استنتاج تئولوژیکی خلاص سازند:
·
تولاند حرکت را «خصیصه ماهوی ماده» می نامد و اعلام می کند که «جنبش برای ماده امری ضرور و ناگزیر است و ماده بدون خود جنبی قابل تصور نیست.»
·
(نامه شماره 5 به سرنا)
5
پل هنری تیری د هولباخ (1723 ـ 1789)
از متفکران رادیکال قرن هجدهم و از همکاران دیدرو و دآلمبر و از مؤلفین دایرة المعارف (35 جلدی)
آته ئیست، دترمینیست و ماتریالیست
·
هولباخ حرکت را «شیوه وجودی ماده می نامد که از ماهیت و ذات
ماده ناشی می شود.»
·
(سیستم طبیعت، ص 25)
6
ژولیان لامتری (1709 ـ 1751)
پزشک، فیلسوف
پیگیرترین ماتریالیست عصر روشنگری
آثار:
«قصه
های طبیعت روح» (1745)
«انسان بمثابه ماشین» (1747)
·
دیدرو، لامتری، هلوه تیوس و ماتریالیست های دیگر در آن زمان نظر همانندی
دارند و تلنگر اولیه الهی و تئوری فضاهای خالی مطلق را مورد انتقاد قرار می دهند.
·
درک مکانیکی حرکت اگرچه با این برخورد دیالک تیکی زیر علامت سؤال
می رود، ولی ماتریالیسم مکانیکی نمی تواند از
عهده رد قانع کننده آن برآید.
·
ایراد اصلی ماتریالیسم مکانیکی
در آن بود که آن قوانین مکانیک کلاسیک را شامل
حال همه انواع حرکت که با حرکت مکانیکی تفاوت کیفی دارند، می دانست و بدین طریق
فرق اساسی موجود میان طبیعت و جامعه را منکر می
شد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر