فصل پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
پنجم
معمای
حیات به مثابه موضوع وحشت انگیز فلسفه
قسمت سوم
فلسفه به
مثابه هنر:
کایزرلینگ
8
·
بدین طریق، می توان شاهد نفرت فرقه
های فلسفه حیات که بلحاظ فکری در سطوح فرهنگی نازلی قرار داشته اند، نسبت به
نمایندگان و ریزه خواران همان فلسفه حیات در سطوح فرهنگی بالاتر پی برد.
9
ویلیام جیمز (1842 ـ 1910)
روانشناس، فیلسوف پراگماتیست آمریکائی
مؤسس روانشناسی آمریکائی
استاد دانشگاه هاروارد
آثار:
پراگماتیسم: نامی جدید برای طرز تفکر های قدیم
معنای حقیقت
·
در مورد کایزرلینگ، این مسئله در
چالش عمیق بر سر مسائل فلسفی جدی ئی آشکار می شود، که در آثار دیلتی، سیمل، جیمز و
برگسون آشیان داشته اند.
10
·
کایزرلینگ در آثار خود نمی خواست،
به مفهوم روانگذشت ایراسیونال (ضدعقلی)، ضرورت آن و برتری آن بپردازد.
·
او می خواست روانگذشت های
ایراسیونال را وساطت کند، بیدار سازد و خواننده آثار خود را به خلسه اندازد.
·
آن سان که جای این مفهومیت (مفهومیتی
که کایزرلینگ نمی توانست مورد صرفنظر قرار دهد) را صدور احکام، مطالبات، فرامین و
مناعی بی چون و چرا بگیرد و در همانجا هم بماند.
11
کارل ویلهلم فریدریش فون شله گل (1772 ـ 1829)
فرهنگفیلسوف، نویسنده، مترجم، منتقد، مورخ ادبی آلمانی
او و برادرش ـ
آگوست ویللهم شله گل ـ مهمترین نمایندگان رومانتیک
آغازین و مؤسس علوم انسانی مدرن بوده اند
·
در آثار شلینگ و یا فریدریش شله گل،
اندیشه «فلسفه به مثابه هنر» در روند تشکیل فلسفه حیات اهمیت خاصی داشته است.
12
·
این اندیشه «فلسفه به مثابه هنر»
در آثار نیچه بازتولید می شود.
13
·
اندیشه «فلسفه به مثابه هنر» اما
بطور نطفه ای در جریان موسوم به فلسفه حیات همیشه وجود داشت و آشکارا قوام می یافت
و فرم اقتدای مذهبی به خود می گرفت.
·
اما در مغایرت با پراگماتیسم و
الهام گرائی (اینتوئی سیونیسم) در اصل مکتب سازی پیشبرد کسب می کند.
·
مراجعه کنید به پراگماتیسم، الهام در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
14
هنری برگسون
(1859 ـ 1941)
فیلسوف
فرانسوی
برنده جایزه نوبل ادبیات (1927)
همراه با نیچه و دیلتی از نمایندگان مهم فلسفه حیات
مؤلف آثار متعدد
·
کسانی که طرح های فلسفه حیات در
زمینه اندیشه «فلسفه به مثابه هنر» را مورد انتقاد قرار می دادند، اعلام می کردند
که خودشان اندیشه «فلسفه به مثابه هنر» را در عمل پیاده می کنند.
15
برتراند راسل (1872 ـ 1970)
فیلسوف، ریاضی دان، منطقدان انگلیسی
مؤلف (با الفرد وایتهد) مهمترین اثر
ریاضی موسوم به «اصول ریاضی»
پدر فلسفه تحلیلی
مبارز صلح و خلع سلاح
استاد دانشگاه
برنده جایزه نوبل ادبیات (1950)
·
به عنوان مثال، برتراند راسل در
چالش با فلسفه هنری برگسون می نویسد:
·
«بطور کلی، تصویر تخیل مند برگسون از جهان را،
اگر به مثابه تلاش شاعرانه ای در نظر گیریم، نه می توان مورد امتحان قرار داد و نه
می توان رد کرد.
الف
·
شکسپیر می گوید:
·
«حیات فقط سایه ای متحول است»
ب
پرسی بیس شه شلی (1792 ـ 1822)
نویسنده رومانتیک انگلستان
·
شلی می گوید:
·
«حیات کلیسائی است با شیشه های رنگارنگ»
ت
·
برگسون می گوید:
·
«حیات قدحی (کاسه ای) است که درهم می شکند،
تکه تکه می شود و هر تکه آن به نوبه خود قدحی دیگر است.»
·
اگر کسی از تصویر برگسون بیشتر
خوشش بیاید، چنین کاری مجاز و مشروع است.»
·
(برتراند راسل، «تاریخ فلسفه غرب»،
1945، ص 810)
16
·
برتراند راسل در اینجا، طرز نگرش فلسفه
حیات را با تیزبینی و درایت فرمولبندی می کند که در نئوپوزیتیویسم سال های 20 تا
50 قرن بیستم به مثابه نمونه بارزی برای خود جا باز کرده بود.
·
مراجعه کنید به نئوپوزیتیویسم در تارنمای دایرة المعارف
روشنگری
الف
·
برتراند راسل به هنگام نگارش این
مطلب راجع به هنری برگسون به سوی نئوپوزیتیویسم روانه بود.
ب
·
برتراند راسل به هنگام نگارش «تاریخ
فلسفه غرب» که ضمنا مطلبی هم راجع به هنری برگسون نوشته، از نئوپوزیتیویسم روی
برگردانده بود.
17
·
اگر تفاوت ماهوی میان احکام هنری
کاذب و استعارات هنری فلسفه حیات را ندیده بگیریم، در آن صورت، فلسفه حیات به
مثابه هنر (چیزی که نبوده و نیست و نمی تواند هم باشد)، اگر هم در خارج از
راسیونالیته (عقلانیت) علمی، مشروعیت کسب می کند.
پایان
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر