فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
چهارم
پوزیتیویسم و
فلسفه حیات
به مثابه طرز
تفکر:
انکار سیستم
وارگی (سیستمیت) تفکر کلاسیک بورژوائی
قسمت اول
امکان دیگری
از پوزیتیویسم:
هربرت
اسپنسر
ادامه
23
·
از دید اسپنسر، فقط و فقط یک
اوولوسیون (تکامل به معنی تغییرات کمی) وجود دارد که همه جا بطرز واحدی صورت می
گیرد.
·
فقط و فقط استحاله واحدی وجود دارد
که در مقیاس کلی صورت می گیرد.
·
(همانجا، جلد 2، ص 438 )
24
·
از دید اسپنسر، «پیشرفت ارگانیکی
(آلی) در گذار از همگون به ناهمگون خلاصه می شود.
·
این قانون پیشرفت ارگانیکی ضمنا
قانون هر پیشرفت دیگری در هر عرصه ای از واقعیت عینی است.
·
این اوولوسیون ساده به بغرنج واحد
همه جا از طریق تمایزات متوالی انجام می یابد.
·
همین کلیشه در جامعه و تاریخ جامعه
نیز اعتبار دارد.»
·
(هربرت اسپنسر، «مجموعه مقالات علمی، سیاسی و
فلسفی»، جلد 1، ص 10)
25
·
اسپنسر فکر می کند که این طرح
اوولوسیونی مبتنی بر تمرکز بر بیولوژی (زیست شناسی) اش خدمت بزرگی به تاریخ پوزیتیویسم
بوده و نوعی نوآوری بوده که به مثابه نسخه شفابخشی برای حل مسائل قابل حل با علوم
بوده است.
26
·
مقوله توسعه غیرتاریخی
(آهیستوریکی) اسپنسر ـ قبل از همه ـ مبتنی بوده بر تقدم تئوری شناخت مذهبی بر علم.
·
اسپنسر بر آن بود که «در پشت سر هر
عمل و هر پدیده قطعا رازی سربسته قرار دارد.»
·
(اسپنسر، «بررسی های جامعه شناسی»، 1907، ص
307)
·
(این نظر را خواجه حافظ صدها سال قبل از
اسپنسر نمایندگی کرده است.
·
ذلت نظری فلسفه بورژوائی واپسین
همین جا ست که به قهقرای فکری و فرهنگی قرون وسطی سقوط کرده است. مترجم)
27
·
در این داربست نظری اسپنسر، مفهوم
اوولوسیون ـ بسان هر اندیشه علمی اصلی ـ به پاسدار اسرار الهی بدل می شود.
·
کلیه های افکار علمی اصلی بیانگر
واقعیات غیر قابل شناخت اند.
·
(هربرت اسپنسر، «اصول اولیه»، جلد 1، ص 48)
28
·
اسپنسر فرضیه ها و بحث های
بیولوژیکی و اوولوسیونیستی خود را بر پایه نظرات فلسفی استوار می سازد، اگر چه
محتوای خاص آنها را نمی توان بر نظرات فلسفی تقلیل داد.
29
·
طرح مسائل بیولوژی ـ تاریخ ظاهرا
در جو ارزیابی منفی طرح های اوولوسیونیستی اسپنسر و اختلاف نظر او با داروین (و
وایزمن) صورت گرفته است.
·
سوادسکی ـ بر خلاف ارزیابی مخالفت
آمیز اشمال هاوزن ـ در فرضیه های اسپنسر و در تأملات انتقادی او گشتاورهای تاریخی
محقی می بیند.
·
(سوادسکی، «توسعه تئوری اوولوسیون پس از
داروین»، 1973، ص 188)
30
·
از دید مایر، خدمات اسپنسر به
بیولوژی (زیست شناسی) برابر با صفر بوده است.
·
«تفاسیر اسپنسر از علل نهائی در سیستم های
بیولوژیکی بیشتر خصلت فیزیکی دارند» و «جائی برای آنها در بیولوژی واقعی وجود
ندارد.
·
اسپنسر طرح اوولوسیونی خود را به
تقلید از توسعه اونتوژنتیکی، یعنی بر اساس رشد ارگانیسم منفرد سر هم بندی کرده و
بر پایه طرح مبتنی بر پدیده های تله ئونومیکی به اصل تله ئولوژیکی مبدل ساخته است.
·
اسپنسر چیز مثبتی به تفکر داروین
اضافه نکرده است.
·
افکار اسپنسر به منبع سردرگمی های
نسبتا بزرگ بعدی بدل شده اند.»
·
(مایر، «ارزش افکار بیولوژیکی»، 1982، ص 382)
·
(منظور از توسعه اونتوژنتیکی در نظر گرفتن
توسعه هر فرد از مرحله سلول اولیه تا موجود قادر به تولید مثل است. مترجم)
·
مراجعه کنید به تله ئونومی، تله
ئولوژی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
31
·
افکار اسپنسر با اعتماد او به اصول
فینالیستی و به تئوری توارث لامارک، با اوولوسیون داروین به هیچ وجه سر سازگاری
نداشته اند.
·
نظر بکلی نادرستی مبنی بر اینکه
اوولوسیونیسم اسپنسر با اوولوسیونیسم داروین یکسان بوده، بار سنگینی بر دوش
آنتروپولوژی و جامعه شناسی بوده است.»
·
(همانجا، ص 493)
·
مراجعه کنید، ضمنا به فریدمن،
«تئوری های اوولوسیونیستی داروین و اسپنسر» در انتروپولوژی جاری، جلد 15، 1974، ص
211.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر