جهان و جهان بینی هوشنگ ابتهاج (41)

تندیس قربانیان فاشیسم در چکوسلواکی

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه)

(اسفند 1306)

 تحلیل واره ای از

شین میم شین

هوشنگ ابتهاج   

در پاسخ به این سؤال که

«آیا در شوروی هیچ ایراد و اشکالی نبود که در نهایت منجر به فروپاشی شد»، 

گفته:

«چرا!

مثلاً مارکس گفته بود سوسیالیسم فقط با انقلاب جهانی رخ می‌دهد.

 لنین گفت ما در روسیه انقلاب کردیم و سوسیالیسم برپا شد.

خوب.

نمی‌دانم این اشتباه بود یا درست بود ولی شاید از همین جا بود که با محاصرۀ شوروی این کشور پاشید.

اگر انقلاب جهانی شده بود شاید شوروی هم محاصره نمی‌شد.»

·        بی دلیل نیست که در کشور «عه» هورا و نه فقط در کشور «عه» هورا، جای بحث و پژوهش علمی را مصاحبه و موعظه گرفته است.  

1

·        در بحث اصولا و اساسا استدلال تجربی، نظری و منطقی صورت می گیرد.

·        طرفین بحث هم راجع به موضوع مورد بحث صاحبنظرند.

·        یعنی موی سر خود را در کنکاش پیرامون موضوع مورد بحث کم و بیش سپید کرده اند.

2

·        از فواید بسیار مهم مصاحبه اما این است که آن بر اساس  پرسش و پاسخ میان شیاد و شاهد استوار می شود:

·        شیاد می پرسد و شاهد پاسخ می دهند.

·        تعویض نقش ممنوع و محال است.

·        یعنی شاهد مجاز به پرسش و شیاد مجاز به پاسخ نیست.

3

·        شیاد ثابت و همیشه همان می ماند ولی شاهد مرتب تعویض می شود.

·        شاهد می تواند مثلا شاعری باشد.

·        رمان نویسی باشد.

·        کشتی گیری باشد.

·        فوتبالیستی باشد.

·        رئیس حزب و انجمن و دار و دسته ای باشد.

·        حتی رهگذر بی خبر از خدا و خرمائی باشد.

4

·        شیاد همیشه مرجع و پیشوا می ماند و شاهد همیشه تابع و پیرو.

·        شیاد بدین طریق و ترفند، پرسش های سنجیده، اندیشیده و از ریشه غلط طرح می کند و شاهد با کله در تله شیاد می افتد و به پرسش های غلط، پاسخ های غلط تر می دهد.

·        در نتیجه خواننده هم گمراه و خر می شود و به دام ایدئولوژیکی شیاد می افتد.

5

هوشنگ ابتهاج   

در پاسخ به این سؤال که

«آیا در شوروی هیچ ایراد و اشکالی نبود که در نهایت منجر به فروپاشی شد؟»

·        وقتی از پرسش سنجیده، اندیشیده و از ریشه غلط و نادرست سخن می رود، به همین دلیل است:

الف

·        بزعم شیاد، شوروی نه در کشمکش با امپریالیسم خونخوار، بلکه  بطور خود به خودی فروپاشیده است.

ب

·        دلیل فروپاشی شوروی هم نه خرد گشتن زیر فشار مداوم امپریالیسم، بلکه وجود ایراد و اشکال در نظام سوسیالیستی بوده است.

·        اگر نظام سوسیالیستی معیوب نمی بود، شوروی همچنان به همزیستی مسالمت آمیز با امپریالیسم ادامه می داد.

ت

·        خواننده دیری است که پس از شنیدن همین پرسش شیاد از شاعر، بدون اینکه حتی خود متوجه شود، به دام ایدئولوژیکی شیاد افتاده و به این نتیجه رسیده که دلیل دوام سیستم سرمایه داری، این است که عاری از عیب و نقص بوده است.

پ

·        انگار نه انگار که سرمایه داری وجود منحوس خود را به ازای دو جنگ خونین جهانی و صدها جنگ منطقه ای تضمین کرده است.

·        انگار نه انگار که از صد سال پیش در منجلاب بحران عمومی فراگیری دست و پا می زند و نوشداروی خود را در کاسه سر جوانان خلق می نوشد.

ث

·        خواننده در هر صورت از همین پرسش شیاد یقین کسب می کند که سیستم سرمایه داری عاری از هر ایراد و عیب و نقص و بورژوازی معصوم مادر زاد است.

·        بورژوازی می تواند جهان را به گورستانی بی حد و مرز بدل سازد و در مدتی کوتاه هفتاد میلیون نفر را با شهرها و روستاها، خانه ها و کارخانه ها، بیمارستان ها و کودکستان ها، مدارس و دانشگاه ها، باغات و مزارع و هر چه که هست، به آتش کشد و ویران سازد، ولی نمی تواند مرتکب اشتباه شود.

·        اشتباه را فقط توده های مولد و زحمتکش می کنند و مرتکب معصیت و خطا می شوند و گناهکار مادر زادند.

·        نتیجتا عیب و ایراد را هم فقط سیستم سوسیالیستی می تواند داشته باشد که سبب فروپاشی اش می شود.

ادامه دارد.