فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
سوم
تاریخ
پیدایش فلسفه حیات و پوزیتیویسم:
خردستیزی
قسمت
هشتم
اعلام
جزم (دگم) پوزیتیویستی
کومته
ادامه
8
سن سیمون
·
این ایده ها در مکتب سن
سیمون، اغلب جرقه های فکری بوده اند.
·
نطفه نظرات و نظرات دست و پا شکسته
و تأملات دیالک تیکی بوده اند.
9
·
همین ایده ها اما در مواعظ مغلق و
اغراق آمیز کومته بشدت مبتذل، سطحی، مبهم و مخدوش می شوند.
·
آن سان که سنان دیالک تیکی آغازین
آنها درهم می شکند و در شنزار فکری جزم (دگم) غیر تاریخی پوزیتیویسم سرگردان می مانند.
10
·
از تشبثات تردید آمیز کومته پیر در
زمینه پرداخت مذهبی به «من» خویش، در رابطه با بی ارزش تلقی کردن تماس فکری خود با
سن سیمون و انکار تأثیرات انگیزشی و فکری خود از سن سیمون و جا زدن همه ایده های
فوق الذکر به عنوان کشفیات خود، تنها چیزی که باقی می ماند، عبارت است از خودآرائی
و خودبزرگنمائی کومته.
11
·
اما با این حال، کومته پیر بر
تفاوت ها و تضادهای واقعی نیز اشاره کرده است که در اوایل و در طول سال های 20 با
سن سیمون داشته است و به رو در روئی آندو منجر شده اند.
·
این تفاوت ها و تضادها از مشخصات
خاص ایدئالیسم پوزیتیویستی پرده برمی دارند.
12
·
تکانه های کسب شده از سن سیمون و
روشنگری در ایدئالیسم پوزیتیویستی به سدی برخورد می کنند و به عقب پرتاب می شوند.
13
·
کومته جوان بی تردید، از پیروان سن
سیمون بوده و عناصری از انتقاد اجتماعی سن سیمون را قبول داشته است.
·
ولی هرگز کمترین کششی نسبت به سوسیالیسم
انتقادی ـ اوتوپیکی سن سیمون نداشته است.
·
به همین دلیل دست به بهانه تراشی
می زند و اعلام می دارد که سن سیمون به جای محدود کردن نتیجه گیری نهائی خود بر
نتایج علمی، سیستم فاجعه آمیز خود را بر گرایشات غلط بنا کرده است.
·
(کومته، «آثار دوره جوانی»، ص 445، 1970)
14
·
نظرات کومته نه بر موضعی
غیرسیاسی مبتنی بوده و نه حاوی موضعی غیرسیاسی بوده است.
·
مسائل سیاسی در اوایل زندگی کومته
هم دلیل کرد و کار قلمی او و هم انگیزه اصلی آن بوده اند که در مجلدات اولیه اثر
او تحت عنوان «کورس فلسفه مثبت» به پشت صحنه رانده می شوند تا در مراحل بعدی،
سیطره خود را بر آثار او بگسترند.
15
·
کومته گناه شکست های مکرر نقشه ها
و اعمال سن سیمون در راه عملی کردن افکارش را به گردن اندیشه سوسیالیسم انتقادی ـ
اوتوپیکی اصلی او می اندازد و ضمنا خواهان اتخاذ موضع سیاسی دیگر می شود، موضع
سیاسی دیگری که چیزی جز تمکین به مناسبات اجتماعی و سیاسی جامعه بورژوائی سابق
نیست.
16
·
کومته اما ضمنا برای فلسفه خود
رسالت و خصلت سیاسی خارق العاده و بیواسطه قائل می شود، رسالت و خصلتی که نخست
لیبرالی ـ رفرمیستی و بعدها کنسرواتیو است.
·
«فکر و ذکر کومته نتایج اعمال اساسی و سیاسی
اش بوده است.»
·
(همانجا، ص 83.
·
«نامه های کومته به جان استوارت میل»، ص 23
·
«سیستم سیاست مثبت»، ص 20، 1890
·
«منشاء الهامات پوزیتیویستی»، ص 16، 1939)
17
·
سیاست به نظر کومته، پیامد اخلاق
است.
18
·
تقدم «قوه روحی» فلسفه ـ سیاست،
قانون ایدئالیسم خشک و بی جان و رادیکالگشته ای بوده که در اوایل سال های 20 با
امید به «پایان دادن به عصر انقلابی» در رابطه بوده است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر