الهام (اینتوئی سیون)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان شین میم شین

·        معنی تحت اللفظی الهام، استنباط است.

·        مفهوم الهام به سه معنی زیر بکار می رود:

معنی اول

1

 افلاطون (447 ـ 347 ق. م.)

فیلسوف یونان باستان و از شاگردان سقراط

 تماشای ایده عینی بوسیله روح در ایام تهی بودن از جسم

·        به معنی درک اشیاء و واقعیات امور با صرفنظر از تفکر علمی

·        منشاء مفهوم الهام بدین معنی را می توان فلسفه افلاطون محسوب داشت:

·        «الهام» در قاموس افلاطون استنباط غیر حسی ایده ها بوده است. 

2

ادموند هاسرل (1859 ـ 1938)

فیلسوف و ریاضی دان اطریشی

از مؤسسین فنومنولوژی

او فلسفه را از پرداختن به مسائل جهانی نهی می کرد.

فلسفه می بایستی به تحلیل پدیده ها قناعت کند.

او مخالف پسیکولوژیسم هم بود که قانون منطق را مبتنی بر روندهای روانی می دانست و به انکار اصولی عینیت می پرداخت.

جریانات زیر تحت تأثیر هاسرل بوده اند:

اگزیستانسیالیسم مرلو پونتی، سارتر و هایدگر

تئوری انتقادی تئودور آدورنو

جامعه شناسی آلفرد شولتسه

آثار:

در باره عدد

فلسفه حساب

فلسفه بمثابه علم سختگیر

ایده هائی راجع به فنومنولوژی و فلسفه فنومنولوژیستی

·        هاسرل «الهام» را با شباهت کامل به افلاطون، به مثابه «استنباط ماهیت» وارد فنومنولوژی می کند.

3

 ویلهلم دیلتی (1833 ـ 1911)

فیلسوف، روانشناس، پداگوگ آلمانی

از فلاسفه متعلق به فلسفه حیات (اگزیستانسیالیسم آلمانی) 

او پدیده را نه بر بنیان قانونمندی های طبیعی، بلکه بر بنیان خودقانونمندی عالم روحی و روانی انسانی توضیح می داد.

او جزو مؤسسین علوم روحی محسوب می شود.

او ضمنا مؤسس متد هرمه نویتیک و روان شناسی فهمنده است.

او این متد را در آموزش جهان بینی بکار می بندد.

مؤلف آثار بیشمار

·        ویلهلم دیلتی «الهام» را درک بیواسطه فردیت غیر (دیگری) از طریق علاقه عاطفی و سمپاتی (هواداری) و یا فهم پیوندهای تاریخی و روانی از طریق مرور روانگذشت ها می داند.

·        (واژه روانگذشت را مدیون احسان طبری هستیم. مترجم)       

معنی دوم

  

1

 رنه دکارت (1596 ـ 1650)  

فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی

از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین

تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.

دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.

·        دکارت، لایب نیتس، ولف، جان لاک و هیوم «الهام» را به معنی صحت یقین مند و وضوح بیواسطه براهین، حقایق مبرهن و غیره می دانستند.

2

بنه دیکتوس اسپینوزا (1632 ـ 1677)

فیلسوف هلندی، مؤسس راسیونالیسم و انتقاد مدرن از انجیل

نماینده راسیونالیسم ماتریالیستی

جهان بینی او پانته ئیستی است.

·        اسپینوزا (وهمچنین دکارت) شناخت مبتنی بر الهام را بمثابه عالی ترین فرم شناخت عقلی محسوب می داشت که در برگیرنده مفاهیم ماهیت ابدی چیزها ست و به ادراک چیزها از نقطه نظر ابدیت نایل می آید.

معنی سوم

·        الهام به مثابه جرقه فکری ناگهانی خلاق و تخیل خلاق، گشتاوری (ممانی) در خلق آثار هنری و پژوهش های علمی محسوب می شود.

·        مراجعه کنید به   منطق مبتنی بر الهامگرائی (اینتوئی سیونیستی)، منطق غیر کلاسیک در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان