سیری در جهان بینی مولوی (1)

 

 

محمدبن بهاءالدین محمد مولوی بلخی   (604 ـ 672 ه.ق)

متخلص به «خاموش» و «خَموش» و «خامُش»

از بزرگان عالم ادب و از متفکران بزرگ قرن هفتم

مقتدای متصوفه و اهل تحقیق و مجاهدت و ریاضت

آثار:

مثنوی معنوی (بیست  و شش  هزار  بیت)

دیوان غزلیات  معروف به  دیوان شمس

مکتوبات

مجالس

سبعه

فیه مافیه

تحلیلی از شین میم شین

 دفتر اول 

سرآغاز

·       بشنو این نی، چون شکایت می‌ کند

·       از جدائی ها حکایت می ‌کند،

·       کز نیستان تا مرا ببریده‌ اند

·       در نفیرم مرد و زن نالیده‌ اند

·       سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

·       تا بگویم شرح درد اشتیاق:

·       «هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش

·       باز جوید روزگار وصل خویش

·       من به هر جمعیتی نالان شدم

·       جفت بد حالان و خوش‌ حالان شدم

·       هر کسی از ظن خود شد یار من

·       از درون من نجست اسرار من

·       سر من از نالهٔ من دور نیست

·       لیک چشم و گوش را آن نور نیست

·       تن ز جان و جان ز تن مستور نیست

·       لیک کس را دید جان، دستور نیست»

·       آتش است این بانگ نای و نیست باد

·       هر که این آتش ندارد، نیست باد!

·       آتش عشق است کاندر نی فتاد

·       جوشش عشق است کاندر می فتاد

·       نی حریف هر که از یاری برید

·       پرده‌ هایش پرده‌ های ما درید

·       همچو نی زهری و تریاقی که دید؟

·       همچو نی دمساز و مشتاقی که دید؟

·       نی حدیث راه پر خون می‌ کند

·       قصه‌ های عشق مجنون می ‌کند

·       محرم این هوش جز بیهوش نیست

·       مر زبان را مشتری جز گوش نیست

·       در غم ما روزها بیگاه شد

·       روزها با سوزها همراه شد

·       روزها گر رفت، گو:

·       «رو باک نیست»

·       تو بمان ای آنک چون تو پاک نیست

·       هر که جز ماهی ز آبش سیر شد

·       هر که بی روزی است روزش دیر شد

·       در نیابد حال پخته، هیچ خام

·       پس سخن کوتاه باید والسلام

·       بند بگسل، باش آزاد ای پسر

·       چند باشی بند سیم و بند زر

·       گر بریزی بحر را در کوزه‌ ای

·       چند گنجد قسمت یک روزه‌ ای

·       کوزهٔ چشم حریصان پر نشد

·       تا صدف قانع نشد، پر در نشد

·       هر که را جامه ز عشقی چاک شد

·       او ز حرص و عیب کلی پاک شد

·       شاد باش، ای عشق خوش سودای ما

·       ای طبیب جمله علت های ما

·       ای دوای نخوت و ناموس ما

·       ای تو افلاطون و جالینوس ما

·       جسم خاک از عشق بر افلاک شد

·       کوه در رقص آمد و چالاک شد

·       عشق جان طور آمد عاشقا

·       طور مست و خر موسی صاعقا

·       با لب دمساز خود گر جفتمی

·       همچو نی من گفتنی ها گفتمی

·       هر که او از همزبانی شد جدا

·       بی زبان شد گرچه دارد صد نوا

·       چونک گل رفت و گلستان در گذشت

·       نشنوی ز آن پس ز بلبل سر گذشت

·       جمله معشوق است و عاشق پرده ‌ای

·       زنده معشوق است و عاشق مرده‌ ای

·       چون نباشد عشق را پروای او

·       او چو مرغی ماند بی ‌پر وای او

·       من چگونه هوش دارم پیش و پس

·       چون نباشد نور یارم پیش و پس

·       عشق خواهد کاین سخن بیرون بود

·       آینه غماز نبود، چون بود

·       آینه ات دانی چرا غماز نیست

·       زانک زنگار از رخش ممتاز نیست

پایان

ادامه دارد.