استه تیک (زیبائی شناسی) (13)

امید

اثری از واتس

 

پروفسور دکتر ویلهلم گیروس

برگردان شین میم شین

  

چرنیشفسکی

 نیکولای گاوریلوویچ چرنیشفسکی (1828 ـ 1889)

نویسنده، منتقد ادبی، انقلابی، ژورنالیست

از دموکرات های انقلابی روس

آثار:

ایده های پیشرفته و استه تیک

منتخبی از نوشته های فلسفی

روابط استه تیکی هنر با واقعیت عینی

چه باید کرد؟

·        درک چرنیشفسکی از ماهیت رابطه ارزشی استه تیکی با درک گوته خویشاوند است.

1

·        آندو بدین طریق به مارکسیسم نزدیک می شوند.

2

·        برای اینکه آندو، منشاء اجتماعی کلیه معیارهای ارزشی استه تیکی را مورد تأکید قرار می دهند:

الف

·        زیبا به نظر چرنیشفسکی، «زندگی است.

ب

·        زیبا موجودی است که ما در آن، زندگی را چنان می بینیم که بنظر ما باید باشد.

ت

·        زیبا چیزی است که تجلی گاه زندگی است و یا ما را به یاد زندگی می اندازد.»

پ

·        مفهوم «زندگی» در قاموس چرنیشفسکی، چنان وسیع است که حتی چیزهای غیر ارگانیکی مثلا املاح، سنگ ها و صخره ها و غیره را در برمی گیرد و یا جهان غیرارگانیکی را از رابطه استه تیکی مستثنی می دارد.

استه تیک بورژوازی واپسین

ماکس بنزه (1910 ـ 1990)

فیلسوف، نویسنده، مؤلف آلمانی

موضوع کار:

تئوری علم

منطق

استه تیک

سمیوتیک

·        معیار ارزشی استه تیکی بورژوازی، در سال های بعد، عنصر بخصوصی پدید نیاورده است.

·        استه تیک بورژوائی قرن بیستم، میان سوبژکتیویسم افراطی (امرسون، مکتب پسیکولوژیکی) و ماتریالیسم مکانیکی (ماکس بنزه، استه تیک انفرماسیون) نوسان داشته است.

·        استه تیک بورژوائی واپسین به مسئله ارزش استه تیکی برخوردی از سر تا پا غیرتاریخی دارد:

الف

·        استه تیک بورژوائی واپسین یا امکان دستیابی به تعیین ارزش استه تیکی عینی را بکلی انکار می کند.

ب

·        و یا ارزش استه تیکی عینی را در خاصیت شیئی مطلق می بیند که منشاء آن در تحلیل نهائی معما می ماند.

·        «استه تیک به اصطلاح اینفرماسیون» (بیرک هوف، ماکس بنزه) مبتنی بر چیزپرستی ناب است.

1

·        این استه تیک امکان وجود روابط استه تیکی نسبت به طبیعت و پدیده های طبیعی را انکار می کند و فقط آفرینش های استه تیکی آگاهانه را قبول دارد.

2

·        این استه تیک «حالات استه تیکی» را به مثابه حالات «تلنبار شده» بر ماده فیزیکی تلقی می کند که با «تعین مندی فقط تفاوت ناچیزی دارد.»

·   برای آشنائی با مفهوم تعین مندی مراجعه کنید به دترمینیسم و ایندترمینیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

3

·        این استه تیک، «واقعیت استه تیکی»  را بسان «واقعیت فیزیکی به مثابه سیستم کم و بیش عضوبندی شده و یا به مثابه سیستم منظمی از عناصر مادی، استنباط می کند» و برایش فرقی نمی کند که آن، سیستمی از اجزای مادی مثلا گاز باشد، سیستمی از علائم نوشتاری مثلا متن باشد و یا لکه های رنگین مثلا تصویر باشد.

·        (ریاضیات و شعر. ص 322)

4

·        در این تئوری مکانیستی، سوبژکت اصولا به مثابه مرکز عمل استه تیکی کاملا حذف می شود.

5

·        نتیجتا از آن، تئوری هنری ئی با خصلت مکانیستی ـ فرمالیستی محض استخراج می شود و همزمان خطر سلطه استه تیکی با هنجارهای مطلق احساس می شود.

6

·        خصلت مکانیستی این «ساختارگرائی» (استروکتورالیسم) را با چشم بسته حتی نمی توان ندید.

ادامه دارد