فلسفه تاریخ (4)

پروفسور دکتر ولفگانگ پطر ایش هورن

برگردان شین میم شین

   

III

فلسفه تاریخ در عصر جدید

ادامه

7

·        یکی از تعیین کننده ترین دستاوردهای فلسفه کلاسیک بورژوائی تاریخ عبارت است از اندیشه پیشرفت تاریخی ضرور با نمایندگانی به شرح زیر:

الف

 کندرسه (1743 ـ 1794)

فیلسوف، ریاضی دان، سیاستمدار روشنگری فرانسه در دوره انقلاب کبیر فرانسه

·        کندرسه

ب

 گوت هلد افرائیم لسینگ (1729 ـ 1781)

نویسنده و شاعر برجسته روشنگری آلمان

·        لسینگ

ت

 ایمانوئل کانت (1724 ـ 1804)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

·        کانت

پ

 یوهان گوتفرید هردر (1744 ـ 1803)

نویسنده، شاعر، مترجم، تئولوگ، فیلسوف تاریخ و فرهنگ کلاسیک وایمار (آلمان)

متنفذترین نویسنده و متفکر عصر روشنگری

ستارگان چهارگانه وایمار (هردر، وایلند، گوته، شیللر)

·        هردر

ث

 یوهان گوتلیب فیشته (1762 ـ 1814)

یکی از برجسته ترین نمایندگان ایدئالیسم آلمانی

·        فیشته

ج

 گئورگ ویلهلم فریدریش هگل (1770 ـ 1831)

·        هگل

8

·        درک این حقیقت امر که تاریخ روند توسعه بالنده است، برای تشکیل تئوری تاریخ ـ به معنی واقعی کلمه ـ از اهمیت اساسی برخوردار بوده است.

9

·        در این میان شناخت روند دیالک تیکی تضادمند توسعه تاریخی در آثار فلاسفه زیر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است:

الف

 ژان ژاک روسو (1712 ـ 1778)

نویسنده، فیلسوف، پداگوگ، طبیعت پژوه و کمپونیست

از تدارک بینندگان معنوی انقلاب فرانسه

·        ژان ژاک روسو

ب

·        کانت

ت

·        هردر

پ

 هنری سن سیمون (1760 ـ  1825 )

مؤسس مکتب فکری اقتصادی ـ اجتماعی علمی موسوم به سن سیمونیسم

پدر جامعه شناسی علمی و سوسیالیسم اوتوپیکی

·        سن سیمون

ث

·        هگل

10

·        فلسفه کلاسیک بورژوائی تاریخ سرانجام تصورات متنوعی در باره آینده تاریخی به همراه می آورد و موجب تشویق تفکر آینده نگر می گردد.

11

·        مسئله آینده اما از سوی دیگر، محدودیت تاریخی و اسارت ایدئالیستی فلسفه کلاسیک بورژوائی تاریخ را نیز برملا می سازد.

12

·        اگرچه گام هائی در جهت بررسی علمی این مسئله برداشته می شود، با این حال سرانجام توسعه تاریخی آینده همواره از دو نقطه نظر زیر مطرح می گردد:

الف

·        یا از نقطه نظر نظام مقدر از قبل، مبتنی بر طبیعت انسانی و عقل در نظر گرفته می شود.

ب

·        و یا از نقطه نظر ساخت های اجتماعی ایدئال و نقشه های اوتوپیکی.

13

·        توسعه فلسفه تاریخ ما قبل مارکس نظرات اصلی در باره روند تاریخ را بهمراه می آورد که برای تدوین درک ماتریالیستی تاریخ و علم مارکسیستی ـ لنینیستی تاریخ (تاریخ شناسی) از اهمیت بزرگی برخوردار بوده اند.

14

·        اما در عین حال، ایدئالیسم مشخصه این فلسفه تاریخ می ماند و از این رو ست که آن از پیوندهای تاریخی، اصولا تحلیل فلسفی نادرستی ارائه می دهد.

15

·        این امر حاکی از آن است که تفکر اجتماعی ـ نظری هنوز به روندهای توسعه تاریخی واقعی، یعنی به روندهای زندگی مادی عملی انسانها نفوذ نکرده و لذا هنوز در مرحله ما قبل علمی خود درجا می زند.

16

·        بدین سان است که براهین فلسفی، علیرغم کلیه تلاش های واقع بینانه نه از پیوندهای موجود استخراج می شوند و نه از خود روندهای تاریخی.

17

·        در نتیجه، پیش ساخته های ایدئالیستی و گمانورزی ها جای پیوندهای واقعی و دانش مربوط بدان را می گیرند.

18

·        این نوع فلسفه تاریخ حاکی از حقایق امور زیر است:

الف

·        حاکی از آن است که بشریت هنوز در ماقبل تاریخ خود بسر می برد.

ب

·        حاکی از آن است که که بشریت باید پیش شرط های مادی و معنوی تاریخ واقعی خود را که با سوسیالیسم آغاز می شود، فراهم آورد.

ت

·        حاکی از آن است که که ـ قبل از همه ـ هنوز پیش شرط های طبقاتی برای تحول سوسیالیستی جامعه و برای گذار به تشکیل  آگاهانه روند توسعه تاریخی موجود نیست.

ادامه دارد