پایان پذیر و پایان ناپذیر
(با نهایت و بی نهایت، با پایان و بی پایان)
پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان شین میم شین
·
مفاهیم
پایان ناپذیری بالقوه و بالفعل هم در فلسفه یونان باستان و هم در توسعه بعدی فلسفه
و علوم منفرد در قرون وسطی و عصر جدید درمقابل هم صف آرائی می کنند.
I
پایان ناپذیری در فلسفه ایدئالیستی
·
پایان ناپذیری
بالفعل بویژه در تعالیم ایدئالیستی ـ تئولوژیکی اسکولاستیک نقش مهمی بازی می کند.
1
·
پایان ناپذیری
بالفعل بمثابه پایان ناپذیری متعالی، کامل و تغییرناپذیر منحصر به فرد الهی قلمداد
می شود.
2
·
از جزم «آفرینش»
نتیجه گرفته می شود که جهان در مکان و زمان پایان پذیر قرار دارد.
3
توماس فون اکوین (1225 ـ 1274)
ایتالیائی الاصل
و یکی از متنفذترین فلاسفه و تئولوگ های تاریخ
از مهمترین
فقهای کلیسای کاتولیک و از نمایندگان اصلی فلسفه در قرون وسطی متعالی (اسکولاستیک)
میراث معنوی
خارق العاده او هنوز هم در نئوتومیسم و نئواسکولاستیک مؤثر است.
کلیسای کاتولیک
روم او را جزو قدیسان تلقی می کند.
·
توماس
فون اکوین درحق اشیاء مادی هرگونه پایان ناپذیری بمعنی بالفعل آن را اکیدا رد می
کند و برای آنها تنها پایان ناپذیری بالقوه قایل می شود.
4
·
مفهوم
پایان ناپذیری در فلسفه اسکولاستیک از این نظر جالب است که در آن ـ در مقایسه با مفهوم پایان ناپذیری مورد
نظر پوتاگوریست ها ـ ارزیابی اخلاقی پایان ناپذیر درست برعکس آن صورت می گیرد:
·
در فلسفه
اسکولاستیک نه پایان پذیر، بلکه پایان ناپذیر است که بمثابه کامل تلقی می شود و
بدرجه صفتی الهی ارتقا داده می شود.
II
پایان ناپذیری در فلسفه ماتریالیستی
·
ماتریالیسم
قرن 16 و 17 میلادی می کوشد بر تفسیر ایدئالیستی ـ مذهبی مفهوم پایان ناپذیر غلبه
کند:
1
·
از
دیدگاه ماتریالیسم قرن 16 و 17 میلادی، پایان ناپذیر باید بمثابه پایان ناپذیری بالفعل
نه فقط شامل حال خدا، بلکه همچنین شامل حال جهان مادی و طبیعت گردد.
2
نیکولاس کوزانوس
(1401 ـ 1464)
فیلسوف، تئولوگ،
ریاضی دان، کاردینال
از نخستین
هومانیست های آلمانی در دوره گذار از قرون وسطای واپسین به عصر جدید آغازین
·
کوزانوس
در صحت جزم «آفرینش» تردید می کند و می آموزد که خدا با طبیعت یکی است و خدا پایان
ناپذیری خود را به طبیعت نیز منتقل می کند.
3
·
بنظر
کوزانوس، اگر هم پایان ناپذیری در طبیعت نه پایان ناپذیری بالفعل و مطلق باشد و
اگر قرار باشد که «حداکثر مطلق» فقط خاص خدا باشد، آنگاه کاینات هم که مرکزش همه
جا و هیچ جا ست، باید پایان ناپذیر تلقی شود.
4
·
علاوه بر
این باید پایان ناپذیر وحدتی از اضداد تشکیل دهد.
5
·
زیرا در آن ماکسیمم و مینیمم (حداکثر و حداقل)،
خط مستقیم و دایره وار و غیره برهم منطبق می شوند.
ادامه دارد
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر