دیالک تیک کمیت و کیفیت (6)

کیفیت (3)
پروفسور دکتر کامیلا وارنکه
برگردان شین میم شین

III
کیفیت در فلسفه عصر جدید

الف
گالیله

مقبره گالیله در فلورانس
گالیله ئو گالیله (1564 ـ 1642)

فیلسوف، ریاضی دان، فیزیکدان، ستاره شناس
کاشف کشفیات خارق العاده در رشته های مختلف علوم طبیعی

1

• گالیله تحت تأثیر ارسطو که کیفیت ها را بدو دسته تقسیم کرده بود و در نظریاتش بحث جاری در دوره سوفیسم راجع به اوبژکتیویته (عینیت) و یا سوبژکتیویته محتوای دریافت های حسی ته نشین شده بود و به پیروی از دموکریت که فقط کیفیت اتم ها، بزرگی، هیئت، توالی و پیوند آنها را برسمیت می شناخت، میان کیفیت های اوبژکتیف (عینی) و سوبژکتیف فرق قایل می شود.

2

• گالیله حرکت، فرم، بزرگی و غیره چیزها را کیفیات اوبژکتیف (عینی) آنها محسوب می دارد.

3

• گالیله رنگ ها، اصوات و غیره را که به طبیعت قوای حسی انسانی مربوط می شوند، کیفیات سوبژکتیف قلمداد می کند.

ب
دکارت

رنه دکارت (1596 ـ 1650)
فیلسوف، ریاضی دان و عالم علوم طبیعی
از مؤسسین راسیونالیسم مدرن عصر جدید آغازین
تفکر راسیونالیستی او را کارتزیانیسم نیز می نامند.
دکارت به وجود ایده های مادرزاد باور داشت.

• دکارت هم همین نظر گالیله را دارد، ولی همزمان مانند نیوتون و علمای دیگر علوم طبیعی، با هرگونه کیفیت عرفانی ـ ماورای طبیعی رایج در فلسفه اسکولاستیک به مخالفت می پردازد.

ت
جان لاک

جان لاک (1632 ـ 1704)
فیلسوف انگلیسی
نماینده اصلی امپیریسم (تجربه گرائی)
از شخصیت های برجسته روشنگری انگلیس
از تئوریسین های قرارداد اجتماعی
اعلامیه استقلال آمریکا، قانون اساسی آمریکا و انقلاب فرانسه تحت تأثیر فلسفه سیاسی او بوده اند.
جان لاک در نظریه خود راجع به بود (ماهیت) چیزها میان ایدئالیسم و ماتریالیسم در نوسان بود.
جان لاک در نظریه خود راجع به امکان شناخت بود (ماهیت) راستین چیزها به ندانمگرائی (اگنوستیسیسم) گرایش داشت.

1

• جان لاک کیفیت را به معنی قابلیت هر چیز به ایجاد احساس در ضمیر انسانی می داند و میان کیفیات اوبژکتیف و یا عینی (اولیه) و سوبژکتیف (ثانویه) فرق می گذارد.

ادامه دارد