سیری در جهان بینی امیر مؤمنین (2)

حضرت علی (30 عام الفیل ـ 40 هجری قمری)

سرچشمه:
صفحه فیس بوک موسوم به
هر رزو نهج البلاغه
ما را حقي است، اگر به ما داده شود
و گرنه بر پشت اشتران بنشینیم و براي گرفتن آن برانيم،
بی اعتنا به درازای راه در طول شب!
(حكمت 22)

تحلیل واره ای از شین میم شین

• حضرت علی در این فراز، مقوله حق را مورد بررسی قرار می دهند.

• حق در جامعه منقسم به طبقات، عنصری صرفنظرناپذیر است و توسعه حق انعکاس ضرورت های توسعه جامعه مربوطه است.

• حقوق روم شاخص ترین حقوق فرماسیون اجتماعی برده داری بطور کلی است.
• حقوق روم اولین حقوق جهانی یک جامعه مولد کالا ست.
• در حقوق روم، کلیه روابط ماهوی صاحبان ساده کالا تدوین شده است.
• (کلیات مارکس و انگلس، جلد 21، ص 301)

• در کتاب قانون (قانون نامه) روم تنظیم نکات زیر صورت می گیرد:

1

• تجارب چندین صد ساله تاریخ حقوق جمعبندی می شود.

2

• رعایت بخش های اصلی قانون نامه به حکم خدای داد روم (یوستی تیا) واجب شمرده می شود.

3

• جایگاه بردگان و آزادان بطرز همه جانبه ای تعیین می گردد.

4

• حراست از املاک و دارائی انسان ها (مالکیت خصوصی) تضمین می شود.

5

• مهمترین انواع قراردادهای لازم برای گردش کالا تنظیم می شوند.

6

• رسیدگی به دعاوی افراد به عهده دادگاهواره ها محول می شود.

7

• برده ها، یعنی اکثریت جمعیت کشور عمدتا به مثابه اوبژکت حقوق تلقی می شوند.

• (یعنی برده ها به عنوان سوبژکت حقوق تلقی نمی شوند و حقوق اجتماعی همانقدر شامل حال آنها می شود که شامل حال خرمنکوب و گاو و گاوآهن می شود. مترجم)

• مراجعه کنید به حقوق، حقوق طبیعی، حقوق بشر، حقوق ملل، حقوق شهروندی در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

• ما برای بررسی این فراز امیر مؤمنین، نخست به تجزیه آن مبادرت می ورزیم تا تحلیل آن تسهیل شود:

حکم اول
ما را حقي است، اگر به ما داده شود

• فرمولبندی امیر مؤمنین ساده است:
• ما را حقی است و قضیه از دو حالت خارج نیست:

1
حالت اول
ما را حقي است، اگر به ما داده شود

• در قاموس امیر مؤمنین، در حالت اول حق به حقدار داده می شود و مسئله حل می گردد.

• می توان گفت که حق از نقطه نظر امیر مؤمنین، دیالک تیکی از داد و ستد است:
• کسی که به کس دیگر چیزی داده، اصولا حق آن دارد که به ازای «داد» خود، «ستدی» بستاند.

• دیالک تیک داد و ستد یکی از عام ترین و جهانشمول ترین دیالک تیک های هستی است.

• حتی ذرات اتمی به ازای «داد» خود، انتظار «ستدی» دارند و گرنه هیچ واکنش شیمیائی صورت نمی گیرد و هیچ چیز در طبیعت ساخته نمی شود.

• مثال:
• نمک طعام (NaCl) نتیجه نهائی چنین داد و ستدی است:
• نتیجه نهائی داد و ستد الکترونی میان اتم های سدیم و کلر است:

• اتم سدیم الکترونی می دهد و اتم کلر آن را می ستاند.
• همین داد و ستد الکترونی از هر دو عنصر سمی و مهلک و مخرب، یون های مثبت و منفی سر به زیر و مفید می سازد و به پیوند نیرومند آندو منجر می شود:
• پیوند دیالک تیکی یون های مثبت و منفی!
• پیوند دیالک تیکی کاتیون و آنیون!

• بدون این داد و ستد الکترونی، بدون ورود یون های مثبت و منفی سدیم و کلر به داربست دیالک تیک داد و ستد، تشکیل نمک طعام امکان پذیر نمی گشت.

• نیروی پیوند یون های سدیم و کلر نیروئی خارق العاده است:
• همین نیروی پیوند میان آندو، برای پرتاب وزنه ای به وزن کره زمین تا فرسنگ ها کفایت می کند.

• ما در ادامه بررسی حکم امیر مؤمنین به این مثال بر خواهیم گشت.

2
حالت دوم
ما را حقي است، اگر به ما داده شود
و گرنه بر پشت اشتران بنشینیم و براي گرفتن آن برانيم!
بی اعتنا به درازای راه در طول شب!

• حالت دوم در قاموس امیر مؤمنین، حالتی است که حق به حقدار نمی رسد:
• او به ازادی «داد» خود، «ستدی» دریافت نمی کند:
• ستاننده «داد» او از دادن «دادی» به ازای «ستد» خویش، خودداری می کند:

• به زبان ساده، حقدار به ازای «داد» خود، «بی داد» می ستاند.
• ریشه بیداد (ظلم و ستم) احتمالا در همین دیالک تیک صرفنظرناپذیر داد و ستد است.

• امیر مؤمین به بی چون و چرائی دیالک تیک داد و ستد باوری عظیم دارند:
• اگر به ازای داد ما، ستدی داده نشود، برای احقاق حق خود به راه می افتیم، بی اعتنا به دشواری راه و درازای آن و بی اعتنا به ظلمات شب!

• حق گرفتنی است و باید گرفته شود تا نظام هستی قوام یابد.

ساختار بلورین نمک طعام

• همین روند و روال مورد نظر امیر مؤمنین در زمینه ذرات اتمی هم حتی مصداق دارد:
• اگر اتم سدیم پس از دادن الکترونی، جفتی از قبیل اتم الکترون خواه کلر پیدا نکند، با سرعت برابر با سرعت نور به راه می افتد و هر چه سر راه خویش بیابد در هم می کوبد تا برای خود داربست دیالک تیکی لازم را پدید آورد و آرام گیرد.

پایان