مکثی و بحثی روی کلمات قصار این و آن (55)

آنچه آدم‌ ها را در کنار هم نگه می‌ دارد، شباهت‌های شان نیست!
درک و شعورشان است، نسبت به تفاوت‌های شان!
سرچشمه:
صفحه فیس بوک محمدرضا شهبازی

میم
به چه دلیل عقلی و یا تجربی می توان به این نقطه نظر رسید؟
چرا درک تفاوت های فی مابین باید دلیل همزیستی انسان ها باشد؟

محمد رضا شهبازی
چرا که نه؟

میم
این شعار از خودتان است و یا نقل قول است؟

محمد رضا شهبازی
این یک ایده است و به نظر من فقط شباهت ها موجب همدلی نمی شود بلکه درک تفاوت ها شاید مفیدتر باشد.
نظر شما چیست؟

میم
این شعار قابل تأمل و تحلیل جدی است.
ما با اجازه تان آن را مورد تحلیل قرار می دهیم، تا ببینیم، قضیه از چه قرار است.
مانی پولاسیون و یا تخریب افکار عمومی اکنون فرم بغرنجی به خود گرفته است.
گاهی آدم بی آنکه خود متوجه شود، ایدئولوژی دیگری را از آن خود می کند و بعد همان ایدئولوژی بیگانه را به حساب ایدئولوژی خود و یا ایده خود و یا ایده مقبول بطور کلی می گذارد و تبلیغش می کند.
خواهیم دید.

• هم فرم فرمولبندی و هم محتوای ماهوی این شعار بوی فراورده های ایدئولوژیکی صنایع مانی پولاسیون افکار عمومی امپریالیسم را به مشام بنی بشر می آورد.

• مراجعه کنید به مانی پولاسیون (تخریب افکار عمومی) در تارنمای داارة المعارف روشنگری

• تصویر ضمیمه به این شعار، کیفیت تأثیرگذاری آن را دو چندان می کند:
• دختربچه ای تنها و ترس آلود در محاصره پسربچه ها و شعاری بظاهر هومانیستی و در واقع لبریز از زهرهای ایدئولوژیکی رنگارنگ، نامرئی و خوشایند!

• چرا و به چه دلیل ما به این نقطه نظر می رسیم؟

• برای پاسخ به این پرسش باید این شعار مختصر و موجز مورد تحلیل قرار گیرد:

حکم اول
آنچه آدم‌ ها را در کنار هم نگه می‌ دارد، شباهت‌های شان نیست!

• به فرمولبندی این حکم و مفاهیم آن باید دقت کرد:

1
مفهوم «آدم ها»

• سخن از آدم ها ست و نه طبقات اجتماعی!
• در زادگاه این شعار، به احتمال قوی، ایالات متحده امریکا، میان طبقات اجتماعی چه بسا خندق های عمیق عبورناپذیری کنده شده است.
• طبقات اجتماعی از یکدیگر فرسنگ ها فاصله دارند.
• کنار هم بودن میلیاردر و بی خانمان ها محال است.

• به عنوان مثال:
• به هنگام آب گرفتگی جنوب شهر نئواورلئان ـ اگر اشتباه نکنیم ـ توده های فقیر خانه خراب شده که برای نجات جان خود و خانواده شان به شمال شهر رهسپار بودند، از سوی ارتش و پلیس به رگبار مسلسل بسته می شدند.

• از این رو ست که مدعی نه از طبقات، بلکه آدم ها سخن می گوید.
• منظور او از آدم ها بیشک توده های مولد و زحمتکش و بی همه چیز است.

2
مفهوم «در کنار هم نگه داشتن»

• حساب شده تر از این نمی توان به تحریف حقایق مبرهن دست زد:
• توده ها نه در پیوند مادی و معنوی، اوبژکتیف و سوبژکتیف با یکدیگر، بلکه بسان قوطی های کنسرو در کنار هم نگه داشته می شوند.
• سلب اراده، سوبژکتیویته (فاعلیت) و انسانیت از انسان ها بهتر از این نمی تواند صورت گیرد.

3
مفهوم «شباهت‌های شان»

• آدم ها ـ به مثابه قوطی کنسرو ـ بر اساس شباهت های شان کنار هم چیده نمی شوند.
• انتخاب مفهوم «شباهت» در این حکم، بی حساب و کتاب نیست.

• به احتمال قوی، مفهوم «برابری» و یا تساوی است که در این شعار بوسیله مفهوم «شباهت» جایگزین شده است.
• منظور مدعی این است که نه برابری، بلکه نابرابری در جامعه بشری امری طبیعی و عادی است.

• به این مسئله در حکم دوم برمی گردیم.

حکم دوم
آنچه آدم‌ ها را در کنار هم نگه می‌ دارد، شباهت‌های شان نیست!
درک و شعورشان است، نسبت به تفاوت‌های شان!

• اکنون صراحت بیشتری وارد ادعای مدعی می شود:

1
مفهوم «درک و شعور»

• کسی که انسان ها را تا درجه قوطی کنسرو تنزل داده بود، اکنون برای تزریق سرم جهان بینانه خود به «درک و شعور» قوطی های کنسرو نیاز پیدا می کند.

• جامعه بشری از دیدگاه مدعی نه بر پایه مادی خویش، بلکه بر درک و شعور آدم ها بنا می شود.
• تز «درک ایدئالیستی تاریخ» را بهتر از این نمی توان سرم واره کرد و به رگ توده های مولد و زحمتکش تزریق نمود.
• ما بعدا به این مسئله برمی گردیم.

2
مفهوم «تفاوت ‌های شان»

• اکنون ضد دیالک تیکی مفهوم برابری، یعنی نابرابری باز هم در فرم جعلی آن به خورد خواننده و یا شنونده داده می شود.
• آنچه اعضای جامعه را (قوطی های کنسرو را) به هم پیوند می دهد (در کنار هم نگاه می دارد) نه برابری مادی آنها، بلکه درک و شعور آنها به نابرابری ها ست.

• منظور از مفهوم «درک و شعور نسبت به نابرابری ها» چیست، که تداوم «در کنار هم قرار داشتن انسان ها» را امکان پذیر می سازد؟

• منظور مدعی از این مفهوم، چیزی جز شعور اجتماعی کاذب نیست.

• تا زمانی که توده های مولد و زحمتکش بی خبر از شعور طبقاتی خویش اند، تا زمانی که تئوری رهائی بخش به توده ها نفوذ نکرده، تا زمانی که توده های مولد و زحمتکش به تضاد منافع خویش با طبقات حاکم پی نبرده اند، در به همان لولای سابق خواهد چرخید.

زیربنا

• حقیقت از قراری بکلی دیگر است:
• آنچه آدم ها را به همزیستی وا می دارد، نه شباهت ها و تفاوت ها، بلکه مناسبات اجتماعی ضرور و صرفنظر ناپذیر اند که بسان رشته های نامرئی انسان ها را به هم پیوند می دهند.

• در کانون این مناسبات اجتماعی ـ به قول کلاسیک های مارکسیسم ـ مناسبات تولیدی (زیربنا) قرار دارد.

• همان مناسبات تولیدی ئی که شالوده هر جامعه بشری از هر نوع و در هر پله توسعه و تکامل اجتماعی است.
• همان مناسبات تولیدی ئی که لنین برای تأکید مؤکد بر ضرورت درک آن، «مناسبات مادی» اش می نا مد.
• عصاره این نظر، همان تز موسوم به «درک ماتریالیستی تاریخ» است که یکی از بزرگترین کشفیات مارکس محسوب می شود و از اهمیتی همتراز با کشف آتش برخوردار است.

• انسان ها به همزیستی و همبائی با یکدیگر و تشکیل همبود مشترک (جامعه به عنوان مثال) تن در می دهند، نه به این دلیل که به تفاوت های فی مابین وقوف دارند، بلکه به این دلیل که مسئله حیات و ممات شان در میان است.
• بدون تشکیل مناسبات تولیدی با یکدیگر، تولید و توزیع مایحتاج اولیه و اساسی زندگی آنها امکان ناپذیر است.

• مناسبات تولیدی مناسباتی اوبژکتیف (عینی) است یعنی بسته به سطح توسعه و تکامل نیروهای مولده (انسان مولد، ابزار و وسایل کار، مواد خام، علم و فن) تشکیل می گردد و انسان ها تحت سیطره مناسبات تولیدی معینی زاده می شوند و ناگزیر در زیر چتر جبری آن قرار می گیرند و برای تحول آن به انقلاب اجتماعی بزرگی نیاز پیدا می کنند.

• زیربنای هر جامعه ای را همین مناسبات تولیدی تشکیل می دهد.
• ساختار هر جامعه را همین مناسبات تولیدی تشکیل می دهد.
• شالوده هر جامعه را همین مناسبات تولیدی تشکیل می دهند که در کانون آن، فرم مالکیت بر وسایل تولید قرار دارد.

• تفاوت ها و تشابهات اعضای هر همبود (مثلا جامعه) از همین مناسبات تولیدی و قبل از همه از فرم مالکیت بر وسایل تولید ریشه می گیرند.

• در پرتو همین مناسبات تولیدی است که می توان به توضیح علمی تفاوت ها و تشابهات مادی و معنوی، جسمی و روحی، فکری و عقیدتی، اتیکی و استه تیکی اعضای جامعه نایل آمد.

• علاوه بر همه اینها، بشریت در نهایت برابری و در غیاب نابرابری ها دهها هزار سال در جامعه اشتراکی اولیه زندگی کرده است.
• همزیستی برابرانه و برادرانه انسان ها نه اوتوپی، بلکه حقیقتی آزموده و بی چون و چرا ست.

• فاز واپسین جامعه اشتراکی اولیه ـ به قول مرگان ـ باستان شناس امریکائی بر طبق اسناد و مدارک کشف شده ـ بیش از سی هزار سال طول کشیده است.

در این دوره طولانی و در دوره طولانی تر قبل از آن، از «درک و شعور نسبت به نابرابری ها (تفاوت ها)» خبری نبود!

پایان