اوولوسیونیسم (2) (بخش آخر)

پروفسور گونتر کروبر

برگردان شین میم شین

9
اوولوسیونیسم و ماتریالیسم مکانیکی (متافیزیکی)

• ماتریالیسم مکانیکی قرون هفدهم و هجدهم نیز که حرکت را حرکت کمی صرف و تعویض مکانیکی جا و محل چیزها تلقی می کرد، توسعه و یا تکامل را در عوامل زیرین خلاصه می کرد:

1

• در تغییرات کمی صرف

2

• در تفاوت ها

3

• در خصایص منفرد

4

• در ترکیب گوناگون عناصر یاد شده و در تناسب گوناگون آنها

• مراجعه کنید به توسعه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

• درک اوولوسیونیستی توسعه در قرون هفدهم و هجدهم تا حدود معینی اجتناب ناپذیر بود، چون هنوز علوم طبیعی به کشف پیوندهای دیالک تیکی در طبیعت نایل نیامده بودد.

10
اوولوسیونیسم و علوم طبیعی

• اندیشه توسعه در علوم طبیعی قرون هجدهم و نوزدهم با کشفیات نظری و علمی ـ طبیعی زیر برای خود جا باز کرد:

1

• با ایده های کیهان شناسی کانت

• مراجعه کنید به کیهان شناسی

2

• با کشف سلول زنده نباتی و حیوانی

3

• با آموزش داروین درباره پیدایش انواع

• مراجعه کنید به تئوری منشأ انواع

• در نتیجه این کشفیات، اوولوسیونیسم از دیدگاه علوم طبیعی به نظریه ای کهنه بدل شد و از آن به بعد، بیشتر برای توضیح روندهای اجتماعی مورد استفاده و یا سوء استفاده قرار گرفت.

11
اوولوسیونیسم و علوم اجتماعی

• اولین موفقیت های جنبش بین المللی کارگری در نیمه دوم قرن نوزدهم و مبارزات سرسختانه میان بورژوازی و پرولتاریا آشکار ساخت که توسعه اجتماعی هرگز روند رشد تدریجی، پیوسته و کمی نبوده است.

• مارکس و انگلس در این دوره ثابت کردند که رشد تضادهای داخلی سرمایه داری باید بطور قانونمند به انقلاب پرولتری منجر شود، یعنی به گذار جهشی از کیفیت اصلی کهنه به کیفیت اصلی جدید و بالاتر توسعه اجتماعی.

12
اوولوسیونیسم و فلسفه بورژوائی

• تحت این شرایط، ایده بورژوائی پیشرفت که در قرن هجدهم هنوز دارای خطوط مترقی بود و پیشرفت بعدی توسعه اجتماعی را در پیشرفت پیوسته و اوولوسیونی سرمایه داری می دید، به ایده ای ارتجاعی بدل گردید.

• هدف بورژوازی این بود که جنبش انقلابی طبقه کارگر را با تزریق عمدی زهر تئوری های اوولوسیونی توسعه مسموم سازد و در مبارزه برای تحول انقلابی جامعه تضعیف کند.

هربرت اسپنسر (1820 ـ 1903)
فیلسوف و جامعه شناس
مؤسس تئوری اوولوسیون و از پیشقزاولان سوسیال ـ داروینیسم

• بدین سان بود که در نیمه دوم قرن نوزدهم هربرت اسپنسر اوولوسیونیسم را به اندیشه اصلی سیستم فلسفی خود مبدل ساخت.

13
اوولوسیونیسم و رویزیونیسم

ادوارد برنشتاین (1850 ـ 1932)
تئوریسین و سیاستمدار آلمانی
مؤسس رویزیونیسم نظری در مارکسیسم
مؤلف مقالاتی تحت عنوان «مسائل سوسیالیسم» (1896 ـ 1898) و «پیش شرط های سوسیالیسم و و ظایف سوسیال ـ دموکراسی» (1899)
برنشتاین ماتریالیسم و دیالک تیک را متافیزیکی و غیرعلمی نامید و رد کرد.
بنظر او وظیفه فلسفه سوسیال ـ دموکراسی باید غلبه بر ماتریالیسم دیالک تیکی باشد و کانتیانیسم را به جای آن بگذارد.
شعار او: «کانت بر ضد چاپلوسی»
برنشتاین تئوری های زیرین مارکس را نیز رد کرد:
تئوری ارزش کار
تئوری اضافه ارزش
تز قطب بندی، ذلت و فروپاشی
انقلاب پرولتری
برنشتاین به جای انقلاب، رفرم را پیشنهاد کرد.
به جای آماج، راه را مطلق کرد.
برنشتاین دموکراسی را بمثابه وسیله و هدف همزمان قلمداد کرد.

• اوولوسیونیسم بعدها بر جریانات مختلف فلسفه بورژوائی و رویزیونیسم در نقطه عطف قرن، تأثیر بزرگی باقی گذاشت.

• ماهیت اوولوسیونیستی رویزیونیسم در تز برنشتاین، مبنی بر اینکه «حرکت، همه چیزاست و آماج هیچ!» خود را بروشنی نمودار می سازد.

• رویزیونیسم اهمیت مبارزه انقلابی طبقه کارگر را منکر می شود و در جهت تغییر تدریجی و کمی وضعیت طبقه کارگر در چارچوب مناسبات سرمایه داری حاکم و یا در جهت تغییر کیفی وضع طبقه کارگر ضمن دست نخورده ماندن کیفیت اصلی سیستم سرمایه داری حاکم عمل می کند.

• مراجعه کنید به رویزیونیسم، رفرمیسم، پیشرفت، توسعه در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

14
اوولوسیون و فلسفه مارکسیستی

• لازم به تذکر است که مفهوم «اوولوسیون» در فلسفه مارکسیستی به معنی مورد نظر اوولوسیونیسم بکار نمی رود.

• اوولوسیون در تئوری ماتریالیستی ـ دیالک تیکی توسعه عبارت است از وحدت تغییرات کمی و کیفی که منحصرا در چارچوب کیفیت اصلی واحدی صورت می گیرند.

• و لذا توسعه به معنی تشکیل کیفیت های بنیادی جدید فقط به مثابه وحدت روندهای اوولوسیونی و روولوسیونی (انقلابی) امکان پذیر است.

مراجعه کنید به اوولوسیون، اوولوسیونی، توسعه، کیفیت و کمیت، دیالک تیک اوولوسیون و روولوسیون در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پایان