دیالک تیک علت و معلول (7)

ماکس پلانک (1858 ـ 1947)

فیزیک دان مهم آلمانی (فیزیک نظری)
مؤسس فیزیک کوانتومی
کاشف کوانتوم تأثیر پلانکی
برنده جایزه نوبل برای فیزیک (1919)

معلول
پروفسور دکتر گونتر کروبر
برگردان شین میم شین

• معلول در زبان آلمانی با واژه «Wirkung» بیان می شود که در عین حال به معنی اثر و تأثیر نیز است.

1
معلول به معنی فلسفی آن

• معلول بلحاظ فلسفی به واقعیت امر واقعیت عینی اطلاق می شود، که در چارچوب رابطه ای علی (رابطه علت و معلولی) بوسیله واقعیت امر دیگری بنام «علت» ضرورتا پدید می آید.

• مراجعه کنید به به علت، واقعیت امر، واقعیت عینی

• هر چیز، سیستم و غیره واقعیت عینی در فرم تاریخی ـ مشخص خود، بمثابه چیزی تکوین یافته و معلول چیزها، روندها، سیستم ها و غیره دیگر است و در رابطه دیگری، خود علت پیدایش معلول خاص خود خواهد شد.

2
تأثیر

• تأثیر نه فقط به معنی نتیجه اثرگذاری سیستمی بر سیستمی دیگر، بلکه همچنین نوع و قوت خود این تأثیر است، که منجر به تغییر حالتی و یا حالاتی از سیستم می شود.

*****

• علت و معلول دو «عضو» مقدم و مؤخر رابطه علی اند.
• علت ومعلول در چارچوب رابطه علی غیر قابل تعویض اند.
• علت و معلول در تأثیر متقابل تنگاتنگی با یکدیگر قرار دارند.
• معلول پس از پیدایش خود می تواند به نوبه خود برعلت تأثیر گذارد و خود، علت تغییرات حاصله محسوب شود.

• (از این رو ست که ما از دیالک تیک علت و معلول سخن می گوئیم. مترجم)

• این امر در سیستم های سیبرنتیکی مبنای (مثبت و یا منفی) پدیده موسوم به ارتباط برگشتی است و لذا در مورد ارتباط برگشتی منفی، مبنای وجود سیستم های پویای مادی نسبتا ثابت است.

• مراجعه کنید به سیبرنتیک، ارتباط برگشتی

3
تأثیر فیزیکی

• تأثیر از نقطه نظر فیزیکی عبارت است از حاصل ضرب انرژی و زمان و در مورد حرکت، عبارت است از حاصل ضرب مسافت و تکانه

• ماکس پلانک در سال 1900 میلادی خصلت مبتنی بر گسست مند انرژی را کشف کرد:
• انرژی نه بطور لاینقطع، بلکه در مقادیر کوچک محدود (کوانتوم ها) از جسمی ارسال و یا جذب می شود (تئوری کوانتومی)
• اندازه کوانتوم تأثیری (h) منطبق با آن عبارت است از :

h = 6.62 . 10-22 erg. s

• مراجعه کنید به علیت، علت، تأثیر متقابل

پایان